Građani koji su zbog ekonomske krize izazvane pandemijom koronavirusa dobili otkaze stopirali su otplatu kredita kod banaka, mikrofinansijskih institucija i lizing kuća u vrijednosti od oko 7,55 miliona eura.
To je rečeno zvanično “Vijestima” u Centralnoj banci (CBCG) koja je sredinom oktobra prošle godine omogućila moratorijum na otplatu kredita svim građanima koji su nakon 31. marta 2020. godine ostali bez posla.
Ova olakšica za građane je važila do kraja marta ove godine, ali je nedavnom odlukom Savjeta CBCG produžena do kraja ove godine jer je, kazali su u CBCG, procijenjeno da vrijednost kredita čija je otplata stopirana ne narušava poslovanje banaka.
“Prema izvještajima koje su banke u obavezi da dostavljaju, shodno izmjenama i dopunama odluke o privremenim mjerama za ublažavanje negativnih uticaja epidemije zarazne bolesti koronavirusa na finansijski sistem, pravo na moratorijum sa stanjem na dan 28. februar ove godine iskoristilo je ukupno 404 dužnika, od čega 293 dužnika po osnovu korišćenja gotovinskih neobezbijeđenih kredita i 111 dužnika po osnovu korišćenja ostalih kredita građana. Ukupan iznos kredita u moratorijumu, čiji su korisnici građani koji su ostala bez posla, iznosi 6,88 miliona eura”, kazali su u CBCG.
Na osnovu posljednjih raspoloživih informacija, odnosno na kraj februara ove godine, moratorijum kod četiri mikrofinansijske institucije aktiviran je za ukupne kredite odobrene građanima u iznosu od 579 hiljada eura, što se odnosi na 192 partije kredita. Građani, korisnici kredita kod dvije lizing kompanije koriste moratorijum za dugovanja u iznosu od 94 hiljade eura, što se odnosi na osam kreditnih partija.
Iz vrhovne monetarne institucije su kazali da u okviru aktivnosti za praćenje stanja u vezi sa sprovođenjem mjera iz odluke o privremenim mjerama za ublažavanje negativnih uticaja epidemije zarazne bolesti koronavirusa na finansijski sistem, kao i za analizu stanja u sistemu, konstantno se razmatra potreba za daljim unapređenjima postojećih mjera, odnosno za uvođenjem novih mjera
Moratorijum ne ugrožava banke
“Produženo trajanje krize izazvane pandemijom, sa neizvjesnim vremenom njenog trajanja, imalo je uticaj na pad ekonomske aktivnosti i značajan porast nezaposlenosti. U situaciji kad je neizvjestan tempo oporavka ekonomske aktivnosti i smanjenja nezaposlenosti CBCG je smatrala svrsishodnim produžetak trajanja moratorijuma za građane kojima je kao posljedica krize prestao radni odnos. Prije donošenja odluke Sektor za kontrolu je na osnovu raspoloživih podataka iz kreditnog registra pripremio analizu koja je pokazala da iznos anuiteta (mjesečna rata) kredita građana koji su u moratorijumu na kraju februara, odnosno negativan uticaj moratorijuma na likvidnu poziciju banaka je ograničenog obima i ne može značajnije uticati na narušavanje njihove likvidne pozicije. Samim tim stvoren je prostor da se korisnicima kredita omogući ovakav vid pružanja olakšice”, objašnjeno je iz CBCG.
Građanski pokret URA je nedavno tražio da CBCG omogući moratorijum na period od tri do šest mjeseci svima koji to žele, ali je iz vrhovne monetarne institucije poručeno da apsolutni moratorijum na kredite u trajanju od tri do šest mjeseci ekonomski je neefikasan, ne doprinosi oporavku ekonomije i ima potencijal narušavanja finansijske stabilnosti.
Nakon toga je SDP u skupštinsku proceduru predao predlog zakona o odlaganju plaćanja kreditnih obaveza svih korisnika kredita na period od 180 dana u cilju, kako tvrde, sprečavanja ozbiljnih ekonomskih posljedica i očuvanja stabilnosti finansijskog sistema u uslovima pandemije koronavirusa.
CBCG je od izbijanja pandemije u okviru sedam paketa mjera uvela pet moratorijuma, od kojih je samo jedan bio fleksibilan, dok su svi ostali za banke obavezujući.
Produžena i mjera za duži rok otplate kredita onima kojima je smanjena plata najmanje deset odsto
Iz vrhovne monetarne institucije su kazali da prema podacima sa kraja februara ove godine mjeru koja se odnosi na mogućnost restrukturiranja otplate kredita u slučaju smanjenja zarade korisnika kredita za najmanje 10 odsto kao posljedica negativnog uticaja pandemije koronavirusa koristi 56 dužnika koji su korisnici kredita u ukupnom iznosu od 912 hiljada eura.
“Ova mjera je i dalje na snazi nakon 31. marta ove godine”, kazali su u CBCG koja je to omogućila sredinom oktobra 2020. godine.
Za osobe čija je neto zarada prije smanjenja iznosila 550 eura (što je nešto više od prosječne zarade u Crnoj Gori) ili više, restrukturiranje se vrši ako je toj osobi, nakon smanjenja zarade i plaćanja rate za kredit, ostao raspoloživi iznos manji od 220 eura (što je na nivou minimalne zarade u zemlji). Za tu kategoriju će se produžiti rok otplate kredita tako da iznos neopterećenog dijela zarade, nakon izmjene plana otplate, ne bude manji od 220 eura.
Za korisnike kredita čija je neto zarada prije smanjenja bila ispod 550 eura produžetak roka otplate radi se tako da iznos neopterećenog dijela zarade, nakon izmjene plana, ne bude manji od iznosa neopterećene zarade prije smanjenja.
Prema odluci CBCG svi troškovi za uspostavljanje novog plana otplate kredita (obrada kredita, zaključivanje aneksa ugovora o kolateralu, ovjera ugovora...) padaju na teret banke.
Bonus video:
