Crna Gora je dobila deveti zaštićeni proizvod oznakom kvaliteta, odnosno garantovano tradicionalnog specijaliteta (GTS), a riječ je o gastronomskom specijalitetu, Bamiji na ulcinjski način.
Iz Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede saopšteno je da je pokretač i nosilac tog zaštićenog naziva Udruženje za uzgoj i promociju bamije iz Ulcinja.
“Za Ministarstvo je ovo izuzetno važan doprinos, jer je to prvi proizvod zaštićen kao garantovano tradicionalni specijalitet”, navodi se u saopštenju.
Iz Ministarstva su objasnili da uspostavljanje sistema zaštite i podizanja vrijednosti poljoprivrednih proizvoda i hrane sa geografskim oznakama, kao i sistema za zaštitu proizvoda s posebnim svojstvima i karakteristikama, koja proizilaze iz tradicionalnih načina proizvodnje i pripreme čine osnovu politike kvaliteta.
“Širom svijeta javljaju se rastuća očekivanja i zahtjevi potrošača za hranom i poljoprivrednim proizvodima koji nose oznaku određenog kvaliteta, posebno onog kvaliteta koji je povezan sa porijeklom, tradicijom i specifičnim znanjem i vještinama”, navodi se u saopštenju.
Pravni efekti registrovanja naziva GTS nijesu direktno vezani za koncept teritorije kao što su geografske oznake. Svi proizvođači koji proizvode u skladu sa specifikacijom imaju pravo da koriste registrovani naziv, bez obzira gdje se nalaze, odnosno gdje se proizvodnja obavlja, ako proizvodni proces odgovara tradicionalnom načinu pripreme, ili su proizvodi proizvedeni upotrebom sirovih materijala ili sastojaka koji se tradicionalno koriste u proizvodnji.
“Zaštićeni naziv garantovano tradicionalnog specijaliteta ili sa njom povezanim nacionalno propisanim znakom (logotipom), više se ne može koristiti na deklaraciji sličnih poljoprivrednih ili prehrambenih proizvoda koji ne ispunjavaju uslove iz objavljene specifikacije garantovano tradicionalnog specijaliteta”, rekli su iz Ministarstva.
GTS je šema vrlo specifična, jer potencijalno može obuhvatiti veliki broj korisnika. Naime, oznaka GTS se može koristiti za proizvode sa posebnim karakteristikama proisteklim iz upotrebe tradicionalnih sastojaka ili tradicionalnog načina pripreme.
“Tradicionalan označava dokazanu upotrebu proizvoda na tržištu kroz vremenski period koji pokazuje prenošenje sa generacije na generaciju, u trajanju od najmanje 30 godina”, objasnili su iz Ministarstva.
Bamija na ulcinjski način je, kako se navodi, gastronomski specijalitet, gotovo jelo od povrća sa dodatkom mesa koji je postao prepoznatljiv kroz vrijeme kao najčešće spravljan i po specifičnom metodu proizvodnje tipičan za Ulcinj. Osnovna sirovina u gastronomskom specijalitetu je bamija.
“Bamija na ulcinjski način je specijalitet među jelima koje ima svoj jedinstveni recept i metod proizvodnje koji zahtijeva veliku preciznost, vještinu i znanje. Smatra se crnogorskim kulinarskim specijalitetom i tradicionalnom i autentičnom odlikom ulcinjske kuhinje, već decenijama unazad”, rekli su iz Ministarstva.
Jedinstveni recept je, kako su precizirali, rezultat vještina i znanja ulcinjskih domaćica i metoda proizvodnje koji zahtjeva veliku preciznost, te se na ovaj način priprema samo u toj regiji. Bamija na ulcinjski način odlikuje bogat asortiman mirisa i ukusa i prijatna opažanja u ustima koja daju osećaj punoće, sočnosti i sitosti.
“Bamija spremljena na tipičan način, karakterističan za Ulcinj, kao gastronomski specijalitet je bila u ponudi decenijama. Dokaz toj tvrdnji je i meni iz Dvorca Balšića i Palate Venecija iz 1996. godine. Navedene godine su pomenuta dva hotela iz Ulcinja organizovala i prezentaciju kroz degustiranje pripremljene bamije u hotelu Crna Gora“, navodi se u saopštenju.
Mnogo je publikacija i kuvara koji daju doprinos očuvanju kulinarskog bogatstva i autentičnosti kuhinje Crne Gore. Među mnoštvom gastronomskih specijaliteta opisano je i jelo Bamije i metod tipičan za Ulcinj i okolinu.
“Za naše Ministarstvo, kao i za Crnu Goru ovo je značajan korak. Kvalitet i raznovrsnost proizvodnje u oblastima evropske poljoprivrede čine jednu od najvažnijih naših snaga, jer obezbjeđuju konkurentnu prednost i opstanak malim, specifičnim i tradicionalnim proizvođačima i daju veliki doprinos njenom kulturnom i gastronomskom naslijeđu”, rekli su iz Ministarstva.
Zaštita, kao što je ova, je posljedica vještina i odlučnosti proizvođača koji su održavali tradiciju, ali su vodili računa i o razvoju novih sastojaka i načina proizvodnje, modernizaciji proizvodnje i proizvoda kao i valorizaciji kroz sektor turizma.
“Zaštitom ovakvih proizvoda postižemo prepoznatljivost na tržištu, kako na regionalnom tako i na međunarodnom. Na ovaj način proizvod doprinosi prepoznatljivosti mjesta i regiona”, ocijenili su iz Ministarstva.
Promocija i zaštita proizvoda oznakama kvaliteta doprinose ruralnom razvoju, diverzifikaciji prehrambenih proizvoda i većem izboru potrošača.
“Zaštita naših specifičnih proizvoda doprinosi i bogatijoj turističkoj ponudi, te razvoju samih turističkih destinacija”, zaključuje se u saopštenju.
Bonus video:
