Potrošnja električne energije u sektoru domaćinstva u novembru za 14 odsto je veća nego u istom mjesecu 2022. godine, a prema podacima Crnogorskog elektrodistributivnog sistema (CEDIS) glavni razlog je prelazak velikog broja korisnika na grijanje na struju, jer je jeftinije nego korišćenje drveta, peleta ili nekog drugog energenta.
Cijena električne energije je skoro ista kao prije 15 godina, dok su u međuvremenu cijene ostalih energenata značajno porasle, naročito peleta i drva u protekle dvije godine. Cijena tone peleta sada se kreće od 250 do 320 eura po toni, a kubika drva od 70 do 80 eura.
Termoakumulaciona peć (TA) od 2,5 kWh (kilovatsati) koja radi punim kapacitetom deset sati dnevno za mjesec potroši 750 kWh, što je po sadašnjim cijenama oko 75 eura. Postoje moderniji i energetski efikasniji uređaji za grijanja na električnu energiju.
Regulatorna agencija za energetiku i regulisane komunalne djelatnosti (REGAGEN) prihvatila je povećanje cijena struje od januara za 5,6 odsto na ime povećanja stavki za CEDIS, ali je istovremeno Odbor direktora Elektroprivrede odobrio popust za redovne platiše i potrošače ispod 500 kWh mjesečno u istom iznosu od svog dijela računa za struju. Tako da suštinski konačna cijena struje za najveći dio potrošača ostaje ista.
Spremni za zimu i pored rasta potrošnje
Potrošnja električne energije u narednim mjesecima mogla bi da bude i veća, naročito ako potraje hladni period. Na pitanje “Vijesti” da li postoji opasnost da u slučaju većih zahlađenja poraste potrošnja električne energije i da to ugrozi stabilnost mreže, iz CEDIS-a navode da je mreža stabilna zbog investicija koje su obavljene proteklih godina.
“Opasnosti za distributivni sistem od porasta potrošnje u narednom periodu nema, s obzirom da su u prethodnom periodu realizovane brojne aktivnosti na pripremi distributivne mreže za predstojeću zimsku sezonu”, naveli su iz ove kompanije.
Oni kažu da od početka prošle godine evidentiraju porast potrošnje korisnika distributivnog sistema.
“Preuzeta električna energija u prvih 11 mjeseci 2023. godine je iznosila 2,608,179,239 kWh, što je za 113,377,820 kWh, odnosno 4,35 odsto više nego u istom periodu 2022. godine. U novembru 2023. godine je evidentiran porast distributivne potrošnje, kada je preuzeta električna energija distributivnih kupaca bila veća za 13,45 odsto u odnosu na novembar 2022. godine. Kada su u pitanju potrošači iz kategorije domaćinstva oni su u novembru 2023. godine potrošili 122.028.952 kWh električne energije, što je za 13,97 odsto više u odnosu na novembar 2022. U decembru 2023. godine je takođe primjetan značajan porast potrošnje električne energije distributivnih potrošača u odnosu na decembar 2022”, naveli su iz ove kompanije “Vijestima” krajem decembra.
Smanjeni gubici na mreži
U dosadašnjem dijelu decembra potrošnja distributivnih potrošača bila je veća za 10,66 odsto u odnosu na isti period 2023. godine.
“Iz iznijetih podataka je jasno da je prelazak velikog broja korisnika distributivnog sistema na grijanje putem električne energije imao značajnog uticaja na porast potrošnje u uporednom periodu. Nemamo tačno procjene koliko može iznositi potrošnja domaćinstva u kući ako se grije na električnu energiju, jer to zavisi od velikog broja faktora (načina grijanja na električnu energiju koje je domaćinstvo primijenilo, izolacije objekta, temperature do koje domaćinstvo grije svoj objekat,…)”, naveli su iz CEDIS-a.
Iz ove kompanije navode da su u 2023. godini nastavili da značajno snižavaju gubitke na mreži na 10,61 odsto, koji su u 2020. iznosili 11,47 odsto, kao i da to dodatno doprinosi stabilnosti mreže i snabdijevanja.
“Ključni faktori koji su doprinijeli zabilježenom smanjenju procenta gubitaka energije su sprovedene akcije CEDIS-a, što se prvenstveno odnosi na akciju protiv nelegalnih potrošača, akciju kontrole gubitaka na trafo-rejonima, kao i na Projekat proširenja III faze AMM-a. Sve ove akcije pratila su značajna ulaganja u mrežu na svim naponskim nivoima, prije svega revitalizacija srednjenaponske i niskonaponske mreže, rekonstrukcija niskonaponske mreže, kao i ostale aktivnosti”, saopštili su iz CEDIS-a.
Jedna od najnižih cijena u Evropi
Prema podacima EUROSTAT-a prosječna cijena električne energije iz kategorije domaćinstva u prvoj polovini 2023. godine iznosila je 9,68 centi po kwh i jedna je od najjeftinijih na teritoriji Evrope.
“Interesantan podatak sa sajta je da je prosječna cijena u prvoj polovini 2021. godine za domaćinstva na teritoriji EU iznosila 13,41 cent po kWh, dok su do prve polovine 2023. godine porasle do prosječnog iznosa od čak 28,9 centi po kWh. U istom ovom periodu se cijene za domaćinstva u Crnoj Gori gotovo nisu promijenile”, naveli su iz CEDIS-a.
Za prosječnu potrošnju od 700 kWh mjesečno u 2021. godini je bilo potrebno oko 14 odsto tadašnje plate, a sada ista potrošnja vrijedi oko osam odsto nove prosječne zarade.
EPCG daje veće popuste na manju potrošnju, kako bi se štedjelo
Iz krovne elektroenergetske kompanije EPCG kazali su “Vijestima” da prosječna potrošnja za novembar jeste veća, ali i da je u oktobru 2021. bile veća nego u istim mjesecima 2022. i 2023. godine.
“Temperatura značajno utiče na potrošnju, ali niko ne može 100% da tvrdi da je prosječna potrošnja domaćinstava u novembru veća isključivo zbog sve većeg prelaska domaćinstava na grijanje na struju, mada se može pretpostaviti. Ne raspolažemo podacima u vezi sa tim koje energente domaćinstva koriste za grijanje, čak ni okvirno u procentima, kako bismo mogli da pravimo iole neke ozbiljnije analize”, naveli su iz EPCG.
Kazali su i da potrošnja zavisi i od uređaja koji se koriste, odnosno da TA peć značajno više troši od novih invertorskih klima ili toplotnih pumpi.
Iz ove kompanije dostavili su tabele sa uporednom potrošnjom iz kojih se vidi da su domaćinstva u decembru potrošila 122,5 miliona kWh na 390 hiljada registrovanih potrošača (mjernih mjesta). Prema tim podacima prosječna potrošnja po mjernom mjestu je iznosila 313 kWh, što je oko 30 eura.
Prema popisu broj domaćinstava iznosi oko 190 hiljada, tako da se oko 200 hiljada mjernih mjesta odnosi na kuće na selu ili stanove na primorju gdje se ne živi stalno.
Na pitanje “Vijesti” da li postoji opasnost da u slučaju većih zahlađenja poraste potrošnja električne energije i da to ugrozi stabilnost mreže, iz EPCG su kazali da to ne očekuju, kao i da većim popustima podstiču na smanjenje potrošnje.
“EPCG kroz politiku popusta pokušava da motiviše potrošače na racionalnu potrošnju. Od jula 2022. godine popust ostvaruju domaćinstva čija je mjesečna potrošnja ispod 500 kWh. I u 2024. godini redovni potrošači čija je potrošnja ispod 500 kWh ostvarivaće popust od 18,5% na aktivnu električnu energiju i mrežne usluge. Ovo je i te kako dovoljno veliki motiv da svi povedemo računa o uštedi električne energije, ne samo u zimskom periodu godine nego tokom cijele godine”, saopštili su iz EPCG.
Od računa za struju EPCG ima oko pet centi po kWh, dok ga izvozi i po tri puta većoj cijeni. Tako da na rastu domaće potrošnje kompanija u stvari gubi.
Bonus video:
