Agencija za zaštitu konkurencije (AZZK) ni nakon više od četiri i po godine nije donijela odluku o tome da li je državna pomoć koju je Opštiina Tivat pod pritisklom Vlade 2018. godine dala kompaniji Adriatic Marinas-Porto Montenegro, bila usklađena sa Zakonom o kontroli državne pomoći.
Riječ je o problemu koji može rezultirati legalizacijom prakse da bilo koji investitor, pozivajući se na ovaj slučaj, traži da bude izuzet od obaveze plaćanja dažbina kojima podliježu svi ostali u Crnoj Gori.
Ovaj ispitni postupak je otvoren u oktobru 2019. godine. Prethodno je u avgustu 2018. Porto Montenegro oslobođen plaćanja naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta u iznosu od 5,6 miliona eura. Agencija se po službenoj dužnosti nije pozabavila ovim slučajem, već je ispitni postupak pokrenula nakon što joj se u vezi ovog posla obratila Delegacija EU u Crnoj Gori smatrajući razrješenje ovog slučaja važnim za dalji napredak Crne Gore u pregovorima sa EU u Poglavlju 8 – zaštita konkurencije.
U Rješenje u otvaranju ispitnog postupka Agencija je navela rok od 90 dana da ga završi.
Obavijestiće javnost kad završe posao
“Vijesti” su pitale Agenciju u kojoj je fazi ovaj postupak i što se desilo od novembra prošle godine kada je zaključena usmena rasprava kojoj su prisustvovali predstavnici kompanije Adriatic Marnas i Opštine Tivat. Odgovoreno je da “Agencija sprovodi kontinuirane aktivnosti iz svoje nadležnosti kroz ispitni postupak utvrđivanja usklađenosti potencijalne državne pomoći dodijeljene “Adriatic Marinas” koji je u toku”.
“Postupak nas obavezuje da se ne možemo izjašnjavati o radnjama koje preduzimamo u fazi ispitnog postupka. Mediji i javnost kada je u pitanju odluka u ovom predmetu, biće upoznati nakon njenog donošenja što je praksa Agencije u svim ostalim predmetima, a sve u cilju potpune transparentnosti rada ove institucije”, kazali su iz Agencije.
Nije konkretno odgovoreno na pitanje koje mjere i radnje je AZZK od tad do danas preduzela.
Agencija je u rješenju o pokretanju ispitnog postupka konstatovala da je davanje Porto Montengru 5,6 miliona eura koje je trebalo da pripadne budžetu Opštine Tivat bila državna pomoć toj kompaniji koja je Adriatic Marinas dovela u povlašćeni položaj, te je ostavila sebi rok da nakon što joj Opština Tivat dostavi dodatnu traženu dokumentaciju konačnu odluku o legalnosti ove transakcije donese u roku od 90 dana, ali do danas to nije završila. Primalac pomoći je jedan od najznačajnijih stranih investitora u Crnoj Gori kojem su bivše DPS-om predvođene Vlade omogućile potpisivanje niza ugovora koji ga na određeni način stavljaju van važećeg crnogorskog pravnog okvira, a što bi moglo navesti Adriatiuc Marinas da sada možda pokrene arbitražu i tuži Crnu Goru. Ako Agencija proglasi legalnom transakcijom, to bi mogao biti temelj koji će se svi ostali investitori prisutni u Crnoj Gori ubuduće koristiti kao argument svojim zahtjevima da ih se izuzme od obaveze plaćanja dažbina koju plaćaju svi građani i pravna lica u Crnoj Gori.
Na pitanje zašto Agencija nije ispoštovala rok za odluku koji je navela u rješenju o pokretanju ispitnog postupka odgovoreno je da “cijeneći kompleksnost i obimnost ovog predmeta, ukazujemo na činjenicu da se radi o višestranačkoj upravnoj stvari, procesnim radnjama koje je Agencija morala da preduzme, kao i da se dokumentacija potrebna za odlučivanje nalazila kod različitih organa na lokalnom i državnom nivou”.
Katniću ništa nije bilo sporno
“Ti razlozi utiču da ispitni postupak traje duže, u odnosu na dosadašnju praksu Agencije kada su u pitanju postupci kontrole državne pomoći. Napominjemo da nije naveden referentni period u uporednoj praksi, kao ni uporedivi slučaj, u odnosu na koji se može zaključiti “neefikasnost i nesposobnost Agencije” kada je u pitanju ovaj ispitni postupak. On se vodi u skladu sa pravilima upravnog postupka i propisima kojima se uređuje oblast kontrole državne pomoći, pri čemu se Agencija vodi praksom EK”, kazali su u ovoj instituciji.
Odluku o opraštanju komunalija donijela je bivša DPS-SD-HGI vlast Tivta. Saglasnost na potpisivanje ugovora sa Adriatic Marinasom koji gradi elitni nautičko-turistički centar Porto Montenegro, krajem 2017. dalo je 17 odbornika DPS, ali je tadašnja gradonačelnica Snežana Matrijević pola godine odbijala da potpiše aranžman kojim bi se grad odrekao 5,6 miliona svojih prihoda, sumnjajući u njegovu legalnost. Pod pritiskom svoje partije – DPS i njenih čelnika, predsjednika države Mila Đukanovića i tadašnjeg premijera Duška Markovića koji su javno tražili da se aranžman sa Portom što prije potpiše Matijevićka je u ljeto 2018. podnijela ostavku. Njen nasljednik Siniša Kusovac (DPS) je nedugo potom, stavio svoj potpis na aranžman i time gradu pričinio višemilionsku finansijsku štetu. Specijalno državno tužilaštvo na čelu sa tadašnjim glavnim specijalnim tužiocem Milivojem Katnićem nikada nije problematizovalo ovaj slučaj.
Pravni zastupnik Opštine Tivat u postupku pred Agencijom, advokat Predrag Savić iznio je argumentaciju kojom je ustvrdio da je način na koji je ova pomoć data Adriatic Marinasu prekršeno “više članova Zakona o kontroli državne pomoći, ali i član 107 stav 3 tačka C Ugovora o funkcionisanju Evropske Unije (UFEU), kao i svih šest kriterijuma iz saopštenja Evropske komisije za regionalnu državnu pomoć C(2021)2594, a koje je prihvaćeno i kao dio domicilnog zakonodavstva u postupku kontrole legaliteta državne pomoći u Crnoj Gori.”
Savić je, ukazujući na praksu Evropskog suda u Strazburu i Odluku EK2017/1283 kojom je državna pomoć irske kompaniji Apple u obliku poreskih olakšica vrijednosti skoro 13 milijardi eura proglašena nelegalnom i Apple obavezan da vrati taj novac državi Irskoj, zatražio od Agencije da utvrdi da se i u slučaju opraštanja komunalija od strane Opštine Tivat Porto Montenegru radilo o nelegalnoj državnoj pomoći, te da Agencija obaveže Porto Montenegro da lokalnoj upravi vrati 5,6 miliona eura.
Moguće da se proglase nenadležnim za ovaj slučaj
Prema nezvaničnim saznanjima “Vijesti”, Agencija bi najkasnije do kraja drugog kvartala ove godine (april-jun) trebalo da završi ovaj ispitni postupak, a u igri je i rješenje da se Agecija proglasi nenadležnom za ovaj slučaj.
To bi, prema navodima dobro upućenih izvora “Vijesti”, mogao biti ishod u kojem bi Agencija okušala da izbjegne odgovornost i službenu dužnost, jer bi se pozvala na svoju navodnu nenadležnost da cijeni legalitet postupka koji u osnovi, genezu vuče iz ugovora države i tadašnjeg vlasnika Adriatic marinasa, kompanije PM Securities sa Barbadosa iz 2006. o kupovini i investiranju u bivše vojno brodogradilište Arsenal u Tivtu.
Taj ugovor potpisan je prije osnivanja Agencije i stupanja na snagu Zakona o kontroli državne pomoći, pa bi AZZK pozivajući se na to i proglašavajući se nenadležnom, izbjegla i drugu moguću ozbiljnu posljedicu svoje eventualne konačne odluke u ovom postupku - da je taj ugovor iz 2006. koji su potpisali tadašnji premijer Milo Đukanović (DPS) i kanadski biznismen Piter Mank bio neustavan i nezakonit u odnosu na tada i sada važeći crnogorski pravni okvir, a što bi bilo jasno ako AZZK proglasi nezakonitim iz takvog ugovora proisteklo milionsko opraštanje komunalija Porto Montenegro od strane Opštine Tivat, te obaveže tu kompaniju da lokalnoj upravi vrati taj novac.
Agencija je ispitni postupak pokrenula nakon što joj se obratila Delegacija EU u Crnoj Gori smatrajući razrješenje ovog slučaja važnim za dalji napredak Crne Gore u pregovorima sa EU u Poglavlju 8 – zaštita konkurencije.
Bonus video:
