U maju je državni budžet bio u deficitu za 21,6 miliona eura, uz značajan pad naplate glavnih državnih prihoda od poreza na dodatu vrijednost (PDV) za 5,9 odsto i doprinosa za penzijsko osiguranje za 8,9 odsto. Deficit je ostvaren iako su isplaćeni rashodi iznosili 214,8 miliona eura, umjesto planiranih 242 miliona eura, odnosno da su plaćeni svi planirani rashodi državna kasa bi bila u minusu za 48,8 miliona eura.
To pokazuje izvještaj o izvršenju državnog budžeta za maj. U istom mjesecu prošle godine deficit je iznosio 3,3 miliona eura.
Pad naplate kod devet dažbina
U maju ove godine državna kasa je prihodovala 193,3 miliona eura, umjesto planirana 202,4 miliona eura. Pad prihoda ostvaren je kod devet stavki, dok je rast ili isti nivo naplate bio kod pet vrsta dažbina. Deficit u maju bio je za deset miliona veći od kapitalnih izdataka, što znači da je nastao i iz tekuće potrošnje.
Od PDV-a je naplaćeno 88,2 miliona eura, umjesto predviđena 93,8 miliona, što je pad od 5,6 miliona eura, dok je od doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje 40,7 miliona eura umjesto očekivana 44,7 miliona eura, odnosno četiri miliona manje. Pad naplate, u odnosu na plan, bio je od poreza na dobit pravnih lica za 1,1 milion ili za 14 odsto, od naknada za million i po ili 30,5 odsto, od ostalih prihoda za 2,2 odsto ili za 51,6 odsto…
Rast prihoda u maju zabilježen je kod akciza gdje je naplaćeno 31,7 miliona eura umjesti očekivanih 27,2 miliona, a od poreza na dohodak fizičkih lica u državnu kasu se slilo osam miliona dok je planirano bilo 6,4 miliona,…
Prihod manji zbog povrata PDV-a?
PDV je glavni državni prihod od kojeg se u kasu slije oko 40 odsto ukupnih prihoda, tako da je svaki njegov pad zabrinjavajući.
Naplata PDV-a za cijeli period januar-maj bila je manja od plana za 1,9 miliona eura ili 0,4 odsto, što znači da je pad u maju bio veći od pada za svih pet mjeseci od početka godine.
Iz Ministarstva finansija, na čijem čelu je Novica Vuković, navode da je na neto naplatu ovog poreza uticala brža procedura povraćaja PDV-a kod Poreske uprave, kao i da je u maju riješen veliki broj zahtjeva za povraćaj koji je bio akumuliran iz prethodnog perioda.
“Poreska uprava je od januara intenzivirala kontrolu i obradu ovih zahtjeva i ubrzala dinamiku povraćaja od početka 2024. godine i navedeno u značajnoj mjeri utiče na stimulisanje poslovnog ambijenta i ukidanje biznis barijera u privredi. U tom kontekstu, za period januar-maj povraćaj PDV-a bio je veći za oko 45% u odnosu na posmatrani period 2023. godine. Samo u maju povraćaj PDV-a je bio veći za oko 79%, u odnosu na isti mjesec 2023. godine”, naveli su iz ovog Ministarstva.
Nije objašnjen pad prihoda od doprinosa
Oni nisu obrazložili zbog čega se u maju desio pad prihoda od doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje za 8,9 odsto ili za četiri miliona eura. Ovaj doprinos čini oko 20 odsto ukupnih državnih prihoda.
Nelogično je da u istom mjesecu dolazi do pada prihoda od doprinosa za penzijsko osiguranje za 8,9 odsto a da istovremeno postoji rast prihoda od poreza da dohodak fizičkih lica za 25,9 odsto, jer se obje ove dažbine naplaćuju od bruto zarade zaposlenih i zavise od istih faktora - visine zarade i broja zaposlenih.
Prema podacima Monstata, broj zaposlenih u maju bio je 257,5 hiljada i za oko 4,5 hiljada je veći nego u aprilu, dok je prosječna bruto zarada u ovom mjesecu veća za oko 0,6 odsto. Tako da oba ova podatke ukazuju da je u maju trebalo doći i do rasta prihoda od doprinosa za penzijsko osiguranje a ne do njihovog pada.
Naplata doprinosa za PIO u maju ove godine je čak za 1,3 miliona eura niža od naplate za isti mjesec prošle godine, iako je zarada sada veća za pet odsto a broj zaposlenih je povećan za 13 hiljada.
Za isplatu svih penzija u maju je potrošen 61 milion eura, odnosno 20,3 miliona eura više od naplaćenih doprinosa za penziono osiguranje, koliko iznosi deficit Fonda PIO. To znači da je jedna trećina novca potrebnog za isplatu penzija obezbijeđena iz drugih budžetskih prihode, a ne iz namjenskih doprinosa.
U obrazloženju Ministarstva finansija se navode samo podaci o naplati ovog doprinosa za cijeli period januar-maj ove godine kada su iznosili 217,4 miliona eura i bili veći za 14,2 ili sedam odsto u odnosu na plan.
Rast od akciza
Prihodi od akciza takođe su predstavljeni za cijeli period kada su iznosili 125,6 miliona eura što je u odnosu na plan više za tri miliona eura ili 2,5 odsto. Međutim, samo u maju prihod od akciza je za 4,5 miliona eura veći od plana, odnosno ovaj mjesec nadoknadio je manjak u naplati akciza u prva četiri mjeseca, kada je za naplata bila za million i po eura niža od plana.
Većina prihoda od akciza čini ova dažbina na naftne derivate i njih je za pet mjeseci naplaćeno 67,7 miliona, dok je od akciza na duvanske proizvode dobijeno 40,5 miliona eura, a od svih ostalih akciza na alkohol, slatkiše, plastiku za jednokratnu upotrebu, gazirana pića, sokove sa zaslađivačima,... naplaćeno 17,4 miliona eura.
Vlada štedjela na svemu osim na platama službenika
Ukupni rashodi u maju bili su 214,8 miliona eura i bili su za 27,2 miliona eura manji od planiranih.
Na svim stavkama ostvarena su plaćanja manja od plana osim kod bruto zarada za zaposene u javnom sektoru. Za plate državnih službenika u ovom mjesecu isplaćeno je 59,8 miliona eura, što je za 3,2 miliona više od plana.
Kod transfera javnim institucijama nije plaćeno 13,1 milion eura planiranih obaveza, dok kapitalnog budžeta nije plaćeno 5,4 miliona planiranih obaveza. Niži od plana su i rashodi za kamate za 6,6 miliona, za subvencije 2,3 miliona, za tekuće održavanje dva miliona, za socijalnu zaštitu 1,7 miliona, za usluge 1,5 miliona, za materijal 1,4 miliona,...
Za otplatu dugova u maju je potrošeno 39,2 miliona eura, tako da su ukupna nedostajuća sredstva u budžetu za ovaj mjesec iznosila 62,9 miliona eura. Da su svi rashodi ostvareni na planiranom nivou ukupni manjak bi iznosio 90 miliona eura.
Nedostajuća sredstva su obezbijeđena smanjenjem depozita za 60,9 miliona eura, koja su obezbijeđena zaduženjem u martu. Ostali dio nedostajućih sredstava od dva miliona pokriven je prodajom imovine, pozajmicama i primicima od otplate kredita.
Bonus video:
