Advokat Centra za zaštitu potrošača (CEZAP) Dragomir Ćalasan ocijenio je da je Centralna banka (CBCG) površno, netačno i nestručno izvršila provjeru primjene novih zakonskih rješenja o konverziji kredita iz švajcarskih franaka u eure.
Dopune Zakona usvojene su u septembru prošle godine u parlamentu. Njima je Adiko banka (nekadašnja Hipo Aple Adria banka) obavezna da konvertuje kredite koji su prije vremena zatvoreni. Tim rješenjima konverzijom su obuvaćeni i krediti koje banka nije mogla da naplati, pa ih je prenijela na faktoring kompanije (Heta i B2 Kapital holding).
CEZAP zastupa interese klijenta u sudskom postupku koji se vodi protiv banke.
“Heta tvrdi da je stav CBCG da je ona poslovala po zakonu, te da se u izvještaju CBCG navodi da kontrolom nijesu utvrđene nepravilnosti u metodološkom pristupu prilikom utvrđivanja iznosa duga koji je predmet regulisanja duga. Kontrola je rađena na uzorku od 24 slučaja od čega su većina pravna lica. Heta ne navodi koje su primjedbe stavljene na njen teret u pogledu pojedinih odredbi. Smatramo da je to nedovoljno, da se na osnovu tako malog broja uzoraka kreiraju opšti zaključci”, ocijenio je Ćalasan.
On je istakao da je centralno pitanje u tom slučaju obračun kamate na kamatu. Objašnjava da je Heta od banke dobila konvertovan iznos, iznos koliko je klijent platio potraživanja i inicijalno plan otplate sa kamatom od 8,2 odsto.
“Ali, tužilac klijentu nije dostavio dokumentaciju kojom dokazuje pravilnost i računsku tačnost obračuna duga. Iskazani dug koji je tužilac naveo u ponudi tuženom nije dokumetovan niti obrazložen. Dalje, Heta se ponaša kao banka. Njen plan sadrži anuitete, obračun buduće kamate, otplatu glavnice i amortizacioni plan. Heta je kao DOO mogla tražiti naplatu duga koji je preuzela sa kamatom do dana preuzimanja, da se na taj iznos doda nedospjela glavnica i od toga odbije iznos koji je klijent platio”, objasnio je Ćalasan.
Prema njegovim riječima, Heta je na kraju septembra prošle godine utvrdila iznos duga i sačinila novi plan otplate koji uključuje obračun kamate od 8,2 odsto, s tim što prvi dospjeli anuitet dospijeva na kraju novembra prošle godine.
“Time je vršen obračun kamate na kamatu. Heta je kao DOO mogla tražiti naplatu duga koji je preuzela sa kamatom do dana preuzimanja, da se na taj iznos doda nedospjela glavnica i od toga odbije iznos koji je klijent platio. Taj iznos se onda dijeli na preostali broj mjesečnih rata”, naglasio je Ćalasan.
Dodaje da ostaje da se nagađa zašto takav obračun CBCG smatra metodološki ispravnim, te da se taj obračun može matematički provjeriti.
“Ako je neko uzeo kredit od 500 hiljada sa rokom otplate od 20 godina, uz činjenicu da je platio oko 200 hiljda, njegov dug bi iznosio oko 1,04 miliona što je dva i po puta više u odnosu na iznos kredita koji mu je dala banka. To je obračun po metodologiji CBCG koji je apsurdan”, istakao je Ćalasan.
Centralna banka je kontrolisala primjenu Zakona o konverziji kredita iz švajcarskih franaka u eure i utvrdila da Adiko banka mora da vrati klijentima 963,4 hiljade eura.
Kontrola CBCG pokazala je da je kod Hete utvrđen povraćaj od 61,8 miliona eura od čega je iznos duga nakon konverzije 35,6 miliona.
Kontrolom su obuhvaćena 242 kredita, od kojih je 108 prijevremeno otplaćenih, šest likvidiranih nakon zaključivanja ugovora o restrukturiranju i 128 jednostrano raskinutih i prenijetih na faktoring kompanije.
Prema podacima CBCG, od 108 kredita koji su prijevremeno zatvoreni, kod 91 je utvrđeno da se klijentima mora vratiti više od 10 hiljada eura.
Kako je Heta preuzela kredite
Ćalasan je kazao da je Heta dioničarsko društvo i da ima ograničenu odgovornost kao i da je njena djelatnost prodaja nepokretnosti koje su bile sredstvo za obezbjeđenje kredita, a ne nikakao da vrši obračun kamata, pravi anuitetske planove, odnosno da se bavi bankarskim poslovima.
“Posebno je pitanje da li je Heta mogla biti subjekat u ovom poslu. Nema nijednog dokaza da je ona platila naknadu za preuzeto potraživanje. Ugovori o preuzimanju potraživanja su fiktivni, ne proizvode dejstvo. Centralna banka nema dokaze da je plaćena naknada za preuzeto potraživanje. To nema ni Heta iako dostavlja dokaze koji to nijesu”, rekao je Ćalasan.
Bonus video:
