Novi parlament vjerovatno 11. jula, partije grade pozicije

Sjednica Skupštine na kojoj će se verifikovati novi poslanički sastav u skladu sa rezultatima parlamentarnih izbora biće vjerovatno održana 11. jula, saznaju “Vijesti”.

Prva sjednica novog saziva parlamenta održava se najkasnije 15 dana od objavljivanja konačnih rezultata izbora, a zakazuje je predsjednik prethodnog saziva - u ovom slučaju predsjednica Danijela Đurović.

“Nakon objavljivanja konačnih rezultata izbora od strane Državne izborne komisije, predsjednica Đurović će zakazati konstitutivnu sjednicu Skupštine Crne Gore, vodeći računa o rokovima propisanim Ustavom”, rekli su “Vijestima” iz kabineta šefice Skupštine.

Na parlamentarnim izborima održanim 11. juna najviše mandata dobio je Pokret Evropa sad (PES) 24, a slijede koalicija okupljena oko Demokratske partije socijalista (DPS) sa 21, koalicija “Za budućnost Crne Gore” (ZBCG) 13, Demokrate i Građanski pokret (GP) URA 11, Bošnjačka stranka (BS) šest, albanske partije tri, Socijalistička narodna partija (SNP) i Demos dva i Hrvatska građanska inicijativa jedan mandat.

O sastavljanju vlade odlučivaće PES, jer je njihova lista osvojila najviše mandata, a neformalni razgovori sa partijama eventualnim partnerima u vlasti, već traju.

Jedan od izvora “Vijesti” rekao je da neće biti izazov samo sastaviti izvršnu vlast koja će biti stabilna, već i dogovoriti se oko nasljednika Danijele Đurović.

Prema nezvaničnim informacijama za to mjesto je zainteresovano više političkih subjekata, među kojima su koalicija ZBCG i Demokrate. Iz ZBCG očekuju da mjesto pripadne šefu Nove srpske demokratije Andriji Mandiću, a iz Demokrata njihovom lideru Aleksi Bečiću.

On je tu funkciju obavljao nakon izbora 2020. godine, ali je glasovima opozicije i GP URA smijenjen u februaru 2022. godine.

Bečić je međutim na ovim vanrednim izborima bio nosilac zajedničke liste sa GP URA, jer su nakon višemjesečnih oštrih optužbi formirali predizborni savez.

Prema nezvaničnim informacijama iz više izvora, Demokrate su raspoložene da uđu u novu vladu bez GP URA. Iz vrha stranke nezvanično kažu i da je to osjetljivo pitanje o kojem bi morali da odlučuju najviši stranački organi. Lider PES-a Milojko Spajić je saopštio da neće praviti vlast sa GP URA zbog afere “Do Kvon”, čijeg lidera Dritana Abazovića PES optužuje da stoji iza te afere.

Abazović je sinoć na TVCG rekao da je njegova partija spremna da sarađuje sa PES, ali da prvo on i Spajić moraju da razjasne stvari.

Prema saznanjima “Vijesti”, juče se sastalo rukovodstvo URA i Demokrata i zaključeno je da će u pregovore ući zajedno, a da ukoliko PES zauzme stav da ne želi da pregovara sa URA ili da traži odvojene pregovore, o tome će potom odlučivati partijski organi. Jedinstveni pregovori o formiranju vlasti nakon izbora su predviđeni i u Sporazumu o zajedničkoj koalicionoj listi za učešće na parlamentarnim izborima “Aleksa i Dritan - Hrabro se broji”. U njemu su se obavezali da će jedinstveno pregovarati o formiranju vlasti nakon izbora. U slučaju da bude potrebna postizborna koalicija, kako se navodi, potpisnice sporazuma zadržavaju pravo da u Skupštini odlučuju preko svojih poslaničkih klubova.

Funkcioner GP URA Filip Adžić, rekao je sinoć Televiziji “Vijesti” da GP URA i Demokrate mogu odvojeno pregovarati o Vladi, ali “da će biti na istom fonu kad su nacionalni interesi u pitanju”.

Poručio je da od PES-a zavisi hoće li zvati GP URA u Vladu.

“Ne mogu da se miješam bilo kome u ono što su njihove želje i naumi. Mi nikad do sad nismo čekali da neko drugi za nas vodi proces. Mi nećemo opstruirati proces, spremni smo da participiramo u bilo kojoj vladi koja je na stanovištima evropske, ekološke i demokratske Crne Gore”, istakao je.

Spremnost da budu dio nove vlade pokazale su partije manjinskih naroda, koje su na izborima osvojile deset mandata.

Čelnici manjinskih partija su se sinoć na TV Vijesti saglasili da bi mandatar trebalo da dođe iz pokreta Evropa sad, na osnovu principa da to pripada najjačoj partiji.

Nakon što prethodne dvije vlade nijesu uspjele da obezbijede stabilnu većinu, PES ne želi da ponovi tu grešku, pa o novoj izvršnoj vlasti nosilac njihove liste Milojko Spajić razgovara i sa kolegom iz Demokratske narodne partije Milanom Kneževićem, potvrđeno je “Vijestima. U koaliciji ZBCG očekuju da budu dio nove vlasti. “Bilo bi logično da koalicija ZBCG bude dio nove vlade, ako se želi obezbijediti kakva-takva stabilnost nove vlasti”, rekao je izvor “Vijesti”.

Iako je Spajić u izbornoj noći rekao da neće praviti vlast ni sa DPS-om, iz te partije su više puta poručili da stabilne vlasti nema bez njih.

Procedura formiranja vlade mogla bi da počne sredinom jula ove godine, nakon konstituisanja novog saziva Skupštine, dok bi se sa izborom nove izvršne vlasti moglo čekati i do sredine oktobra.

Konačni rezultati vanrednih parlamentarnih izbora koji su bili u nedjelju 11. juna, na osnovu Zakona o izboru odbornika i poslanika, moraju biti proglašeni do 26. juna u ponoć.

Predsjednik države Jakov Milatović predlaže mandatara za sastav Vlade u roku od 30 dana od konstituisanja Skupštine, što bi moglo biti već sredinom avgusta. Nakon toga mandatar ima 90 dana da oformi kabinet, odnosno najkasnije sredinom novembra ove godine.

DPS bi dao manjinsku podršku

DPS je, prema nezvaničnim informacijama, spreman da pruži PES-u manjinsku podršku za formiranje vlade u zamjenu da ne diraju njihov kadar “po dubini” i da se izabere novi.

Iz PES-a nijesu odgovorili na pitanja “Vijesti” da li bi prihvatili manjinsku podršku DPS-a i pod kojim uslovima. Na pitanja nije odgovorio ni DPS.

Član Predsjedništva DPS-a Nikola Rakočević kazao je juče da je opšti zaključak gotovo svih političkih subjekata nakon završetka parlamentarnih izbora da je Crnoj Gori potrebna stabilna i evroatlantska vlada koja će imati kapacitet da sprovede reforme na putu države ka punopravnom članstvu u EU.

“Stabilna vlada u trenutnim crnogorskim okolnostima moguća je samo ako je podržava značajan broj poslanika u parlamentu, koji će garantovati kvalifikovanu većinu za reformske zakone koji čekaju Crnu Goru kao najvažniji zadatak na putu države ka EU”, naveo je Rakočević u saopštenju.

Milojko Spajić je tokom kampanje više puta rekao da ne namjerava da formira vladu sa DPS-om.

DPS je manjinsku podršku dao Vladi Dritana Abazovića u aprilu 2022, ali je povukao nakon nekoliko mjeseci i učestvovao u izglasavanju nepovjerenja Vladi u parlamentu.