Predsjednici opština mogli su da budu uporedo i poslanici jer u doskora važećim propisima nije bilo precizirano šta su organi lokalne uprave, a šta lokalne samouprave.
To proizilazi iz nedavnih rješenja Agencije za sprečavanje korupcije (ASK), koja je poslanicima u državnom parlamentu i čelnicima Bara i Nikšića Dušanu Raičeviću i Marku Kovačeviću naložila da se “odreknu” jedne od funkcija, jer su one nespojive shodno nedavno usvojenom zakonu, u kom je napravljena razlika između organa lokalne uprave i lokalne samouprave.
U doskora važećem Zakonu o sprječavanju korupcije, koji je izglasan 2017. godine (za vrijeme vlasti Demokratske partije socijalista) i na osnovu kog su predsjednici opština mogli biti i skupštinari, nisu se pominjali organi lokalne samouprave. Pisalo je da “javni funkcioner koji obavlja poslove u državnoj upravi i organima lokalne uprave ne može obavljati funkciju poslanika i odbornika”.
U novousvojenom propisu, Zakonu o sprečavanju korupcije (u riječi “sprečavanje” više nema slova “j”), pominje se i lokalna samouprava. Navedeno je da “funkcioner koji obavlja poslove u državnoj upravi i organima lokalne uprave i lokalne samouprave ne može obavljati funkciju poslanika”.
Pravnici s kojima su “Vijesti” razgovarale objašnjavaju da je lokalna samouprava - opština, Glavni grad ili Prijestonica, da su organi lokalne samouprave predsjednik opštine i skupština opštine, a da su organi lokalne uprave sekretarijati, agencije, opštinske uprave...
Iz Ministarstva javne uprave (MJU) pojasnili su “Vijestima” razliku između tih kategorija, ukazujući na odredbe Ustava Crne Gore i Zakona o lokalnoj samoupravi.
“Odredbom člana 114 Ustava Crne Gore, propisano je da je osnovni oblik lokalne samouprave opština, dok je odredbom člana 115 stav 2 propisano da su organi opštine skupština i predsjednik”, rekla je “Vijestima” vršiteljka dužnosti generalne direktorice Direktorata za lokalnu samoupravu u MJU, Nina Blažić.
Ona je kazala i da je odredbama Zakona o lokalnoj samoupravi (član 69) propisano da se “za vršenje poslova lokalne uprave obrazuju organi lokalne uprave (sekretarijati, uprave i direkcije), da se za vršenje stručnih i drugih poslova iz nadležnosti glavnog administratora i glavnog gradskog arhitekte, kao i zajedničkih stručnih i drugih poslova za potrebe opštine mogu obrazovati stručne službe, te da se za vršenje specifičnih poslova lokalne uprave obrazuju posebne službe (služba komunalne policije, služba zaštite i spasavanja i druge službe, u skladu sa zakonom)”.
To bi trebalo da znači da, shodno doskora važećem zakonu, funkcije predsjednika opštine i poslanika nisu bile nespojive, zato što čelnik opštine nije bio organ lokalne uprave, već lokalne samouprave - kategorije koja je unesena u novi propis.
ASK je to ocijenio u septembru prošle godine, saopštivši da Raičević i tadašnji poslanici i predsjednici opština Kolašin i Tuzi Vladimir Martinović i Nik Đeljošaj nijesu prekršili odredbe u tom trenutku važećeg akta. Institucija na čijem je čelu Jelena Perović, navela je tada da se ne radi o nespojivim funkcijama, jer poslovi koje obavlja predsjednik opštine ne pripadaju poslovima koji se obavljaju u državnoj upravi (ministarstva i organi državne uprave), “niti organima lokalne uprave (koju čine sekretarijati, uprave i direkcije), već po Zakonu o lokalnoj samoupravi pripadaju organu lokalne samouprave”.
“... Jer se prema članu 2 Zakona o lokalnoj samoupravi, “lokalna samouprava ostvaruje u opštini kao jedinici lokalne samouprave, dok je članom 35 i 55 istog zakona propisano da su organi opštine skupština i predsjednik opštine, kao izvršni organ opštine”, kazali su tada iz ASK-a.
Ta institucija je krajem juna obavijestila Raičevića da će shodno novousvojenom zakonu, morati da bira jednu od dvije funkcije, a on je tražio pravno tumačenje o tome da li se ova odluka može donijeti retroaktivno, budući da je ASK u septembru prošle godine utvrdio da ne postoji sukob interesa.
ASK u novom tumačenju podsjeća na član novog zakona, u kom se pominju organi lokalne samouprave, i dodaje da je “imenovani dužan da podnese ostavku na javnu funkciju u roku od 30 dana od prijema obavještenja” Agencije i obavijesti Agenciju o navedenom”. Mišljenje je potpisala direktorica ASK-a, koja je u kućnom pritvoru jer je Specijalno državno tužilaštvo sumnjiči za zloupotrebu službenog položaja.
Isto mišljenje Agencija je uputila i Kovačeviću, kojeg je takođe ranije obavijestila da je novi zakon stupio na snagu i da će morati da podnese ostavku na jednu od funkcija. U mišljenju od 1. avgusta, kog je ASK objavio na sajtu, piše da im se Kovačević obratio 25. jula i naveo da je za predsjednika Opštine Nikšić izabran 10. maja 2021, a za poslanika 16. aprila ove godine, “i da proizilazi da se Zakon ne odnosi na njega u pogledu obaveznosti podnošenja ostavke na jednu od funkcija u ovom trenutku, već na slučajeve nespojivosti funkcija nakon stupanja na snagu novog Zakona”.
Bonus video:
