Sa uvođenjem političkog višestranačja, nakon vladavine komunističkog jednopartijskog sistema, sa obrisima diktature, činilo se da su u tadašnoj Crnoj Gori bili već snažno postavljeni temelji nove parlamentarne demokratije koja se kao najpoželjniji politički format razvijala u protekle dvije decenije i u zemljama Evrope i uopšte svijeta, koje su imale takav poredak u prošlosti.
Politički pluralizam koji je uveden sa institucionalizovanom opozicijom, je bio načelno, osnova i pokazatelj težnje da Crna Gora nastoji, po ugledu na neke evropske zemlje da gradi zemlju građanskog poretka zasnovanu na demokratizaciji društva.
S obzirom na to, napredak u smislu opozicije koja je institucionalizovana u takvim političkim sistemima, trebalo bi da bude i generator svih opštih i sistemskih budućih promjena. Te promjene bi se kretale u pravcu postizanja pravnog i civilnog poretka društva ili je to makar opšteprihvaćen stav u većini “novih” demokratija u evropskim zemljama, u kojima se takva opozicija sve više učvršćuje.
Tradicija izvjesnog demokratskog kapaciteta u ovim zemljama je i dovela do evolucije opozicije koja u ovakvim političkim formatima ima dvojnu funkciju: da bude snažan kontrolor vlasti i da bude ozbiljna alternativa vlasti.
Međutim, u zemljama u kojima je očigledan nedostatak demokratije ili kod kojih je prisutna simulacija demokratije na svim nivoima, kao što je to u Crnoj Gori, prisutan je i fenomen opozicije koja iako ima svoj punopravni status i učešće u institucijama, često kada su u pitanju promjene od društveno-ekonomskog značaja, ima tek neznatnu i “sekundarnu” ulogu.
Misija opozicionih struktura u Crnoj Gori u bici sa naslijeđenim diktatorskim sistemom je čak i marginalizovana i vrlo često osujećena zato što postojeći vladajući sistem u Crnoj Gori, koji se može okarakterisati kao partitokratija i diktatura, često nameće svoje tekovine i politike koje unaprijed u parlamentu dobijaju potrebnu većinu.
Na taj način opozicija igra, već dvadeset dvije godine, prateću ulogu vladajućem sistemu a sve njihove borbe za neophodne transformacije svih veoma problematičnih aspekata režima, završavaju se porazom.
Partitokratija se, u najosnovnijem, može definisati kao vladavina političkih partija a ne građana, u njoj se stvarna moć ne nalazi u institucijama sistema već u rukama vladajućih partija, koje kontrolišu uz pomoć partijskog mehanizma sve aspekte vlasti.
Za partitokratije se često veže i izražena sistemska korupcija, koja je jedna od najvećih pošasti montenegrinske vladajuće vlastele, ali i činjenica da su sve institucije koje bi u normalnom trebalo da imaju nezavisan karakter, zapravo zarobljene zato što partitokratija u težnji da očuva kontrolu nad sistemom, porobi trojni aspekt vlasti, tj. izvršnu, kontrolnu i sudsku granu.
Takva jedna diktatorska homogena, hermetička i bizarno nepromjenljiva vladajuća cjelina, sa prividom demokratije, koja uz to već dvije decenije proteže svoje interese na dobra i privredu Crne Gore, takođe nastupa sa jasnim ciljem očuvanja i održavanja na vlasti, oličene u prvoj familiji Crne Gore.
U ovako predočenim uslovima, otkriva se karakter “unazađene” i marginalizovane opozicije koja nije dovoljno moćna da izvoje bitku sa vladajućom političkom elitom SDP-DPS i njenim farsičnim institucijama koje u najboljem samo služe kao paravan demokratije i vladavine nezavisnih institucija: parlamenta, sudstva, univerziteta.
Njihov stvarni karakter se otkriva u zaštiti i održavanju interesa i brojnih nepočinstava režima koje su potresale i potresaju mnogobrojne afere, a koje su, ipak, kroz crnogorsko građanstvo i javnu i političku scenu prošle, neometano.
Ni ne okrnjivši režim. U demokratskim formatima, državni tužilac pored koga su prošle brojne privatizacione afere velikih preduzeća, te brojni primjeri korumpiranog i kriminalnog aspekta vlasti na svim nivoima upravljanja, denuncirani od strane NVO MANS, kao i brojni drugi slučajevi diskriminacije i kršenja ljudskih prava, te pokazatelji o nasilju nad novinarima i skandalozni uvidi u stepen građanskih sloboda, morao bi dati svoju neopozivu ostavku.
U montenegrinskom sistemu, borci za promjene i transformacije, bili oni političari ili novinari ili bilo koji drugi društveni subjekti, bivaju izvrgavani teroru i nasilju ili dirigovanom medijskom markiranju, često kao “državnih neprijatelja”, što već daje naznake totalitarizma ili sličnih tendencija.
Čelnici zarobljenih institucija i dijela režimske opozicije od koje se mora napraviti značajan otklon, kada je u pitanju diferencijacija kompletnog opozicionog tijela u Crnoj Gori, često ćute nad ovakvim problemima, čvrsto zagrljeni i povezani sa režimom nitima korupcije i međusobnim poslovnim trgovinama.
U vladajućoj koaliciji se često mogu čuti i uznemiravajuće reakcije tipa da je svaka aktivnost usmjerena na reformaciju sistema ili svrgavanje odgovornih za kleptokratiju i druge zločine - atak i na samu državu, i one su često naručene od strane “trećih” faktora ili zemalja koji žele ugroziti crnogorsku nezavisnost.
To je ujedno još jedan faktor koji značajno koči prihvatanje dijela “tradicionalne zdrave” opozicije kao punopravnog dijela društva ili cjeline koja može da pretenduje na vlast, zbog prihvatanja opšteg konsenzusa u širokim narodnim masama o primarnom zahtjevu za nacionalnim jedinstvom, iako postoje značajne kategorije koje su takvom ideologijom diskriminisane.
Kada su izražene partitokratija i diktatura, koje predstavljaju ujedno i primarni kočioni faktor neophodnoj demokratizaciji društva, i koje konstantno onemogućavaju tretman opozicionih struktura kao punopravne alternative vlasti, upornim namještanjem izbornih trka, jedini instrument kome mogu pribjeći opozicione strukture, kao mehanizam otpora da bi prekinuli “začarani krug” i uslovili oslobođenje sistema, jeste bojkotovanje takvih nedemokratskih tekovina i institucija.
Sama činjenica o održavanju kontrolisanih izbora mora inicirati promjenu stanja svijesti, koja je prisutna u većini opozicionih krugova, da se mogu izboriti za promjene vodeći se institucijama sistema.
Bojkotovanje i odbijanje da se bude legitimni dio takve homogene autoritarne cjeline koja godinama rotira jedne te iste funkcionere na odlučujućim funkcijama, jeste istovremeno i prihvatanje etičke odgovornosti prema velikom dijelu građanstva koje se u ovakvoj diktaturi osjeća ugroženo, poniženo i degradirano.
Bonus video:
