Lokalni izbori koji su održani 26. novembra u četiri crnogorske opštine, kao i predstojeći u Beranama i Ulcinju, šalju jasnu poruku o nastavku centralizacije partijskog uticaja.
Slabost i manjak demokratskog kapaciteta partijskog sistema u Crnoj Gori se najbolje ogleda u imenovanju lokalnih izbornih lista. Sada već tradicionalno, većina njih, u svom nazivu nosi ime predsjednika partije. Pojedini čak stavljaju svoje ime ispred imena partije čime potvrđuju nedostatak demokratske prakse. To rezultira zanemarivanjem lokalnih problema i izazova sa kojima se građani suočavaju svakodnevno i vraća debatu, obojenu populističkim floskulama, na državni nivo.
Naravno, ovdje je riječ o klasičnom političkom marketingu. Upravo su ti isti lideri svjesni slabosti i manjka kapaciteta partijskih struktura, ali i činjenice da kao takvi, individualno, nose ogromnu većinu glasova koju partija ostvaruje na bilo kojim izborima. I tu se ogleda njihova najveća odgovornost. Upravo forsiranjem politike kulta ličnosti i obožavanja lidera, partijski organi gube na značaju i njihova uloga postaje minorna u političkom odlučivanju.
Partije se pretvaraju u mašine za sakupljanje glasova zaboravljajući svoja programska načela i svrhu postojanja. U toj borbi za glasove, partijski aktivisti se posmatraju kao potrošna roba koja će iz jednog u drugi izborni ciklus zastupati lik i djelo predsjednika partije. Tako se u formalnom smislu glavni zadatak članova partije sveo na dizanje ruke na sjednicama glavnog ili opštinskih odbora, odnosno aplaudiranje na tribinama, konvencijama i sličnim partijskim događajima. U društvima pretpolitičkog karaktera, kakvo je crnogorsko, ovaj način vođenja politike i dalje pronalazi svoje utemeljenje kao izuzetno poželjna politička praksa.
Partijski sistem u Crnoj Gori je svjedočio pojavi i prolaznosti mnogih političkih subjekata. Od uvođenja višepartizma, pa sve do danas, uvijek je važila jedna bitna karakteristika. Riječ je o vođi, lideru, ideologu. Od parlamentarnih izbora 2012. pa do onih oktobra 2016. godine, glasački listići su značajno prošireni u pogledu ponude partijskih opcija. Prema podacima iz registra političkih partija, danas u Crnoj Gori postoje 54 političke partije. Za očekivati je da se u 2018. godini građanima Crne Gore predstavi još nekoliko novih (starih) partija.
Glavni razlozi za nastajanje i formiranje novih političkih subjekata, kako u tom periodu, ali i nakon posljednjih parlamentarnih izbora, su porazi na kongre sima, eventualno, preglasavanja na glavnom odboru. Naravno, to nisu ni blizu dovoljni razlozi za formiranje novih partija, jer svaka od njih predstavlja drugu (kopiranu) verziju one iz koje je nastala. Tako programi tih stranaka prepoznaju slične ili iste ideološke, ekonomske, sociološke polazne tačke.
Dakle, ne stvara se nova vrijednost i promjena koja bi opravdala izlazak iz prethodne partije i odbijanje aktivnog dijaloga sa kolegama koji imaju suprotna mišljenja. Upravo ovakvi potezi opravdavaju gore pomenutu politiku kulta ličnosti i obožavanja lidera. Svi žele upravo tu, nedemokratsku poziciju. Suštinski, nije samo ni poraz na kongresu, ni pregalsavanje na glavnom odboru, već jednostavno želja za funkcijom predsjednika. Iz puke ambicije za tom foteljom, pojedini aktivni političari su promijenili i nekoliko partijskih dresova.
Ovakav način političkog djelovanja je i glavni razlog zašto opozicione partije ne mogu pronaći zajednički model djelovanja iako svi javno zastupaju tu ideju.
Lokalni izbori iz novembra su samo još jedan u nizu primjera nedemokratskog načina vođenja partijskih politika, sa jasno istaknutom liderskom figurom, na čijoj se harizmi ili neposjedovanju iste, bazira kompletna izborna priča. Ne može i ne smije, zbog demokratizacije društva, zbog lokalnih problema i lokalnog stanovništa, kompletna partijska moć biti skoncentrisana u centrali. Jer ne žive partijski lideri ni u Tuzima, ni u Petnjici, ni na Cetinju, ni u Mojkovcu, a ni u Beranama i Ulcinju, a tehnički, oni su nosioci lokalnih izbornih lista u tim istim gradovima.
To nije demokratija o kojoj svi pričaju i na koju se pozivaju u svom djelovanju.
Autor je politikolog
Bonus video:
