Nije nužno prihvatiti najapokaliptičnija predviđanja o opadanju evropske moći, a da pri tom ne uvidite da je malo vjerovatno da će stari kontinent, bez jačanja integracija, dugo ostati najveća ekonomija na svijetu. U takvim okolnostima, čak bi i Njemačka bila mala ili sila srednje veličine, piše istoričar Timoti Garton Eš u "Internešenel Herald Tribjunu”, prenosi Radio Slobodna Evropa.
Ko je osvojio najviše medalja na posljednjih Olimpijskim igrama? Evropa. Čija je ekonomija najveća na svijetu? Opet evropska. Gdje najviše ljudi vole da otputuju za vrijeme praznika? Naravno, u Evropu. Po mnogim mjerilima moći, Evropska unija pripada sa SAD-om i Kinom globalnoj Velikoj trojci. Međutim, ako to kažete zvaničnicima u Pekingu, Vašingtonu ili bilo kojoj drugoj svjetskoj prijestonici, oni će se vjerovatno glasno smijati takvoj izjavi.
S obzirom da su evropski lideri ponovo okupljaji na kriznom samitu na kojem ne mogu da nađu izlaz – ova potencijalna supersila se doživljava kao “bolesnik razvijenog svijeta”.
Zašto? Manjkav koncept eurozone doveo je do toga da je recesija u Evropi drastičnija nego u SAD, a eventualni krah eurozone povukao bi sa sobom i ostatak svjetske ekonomije. Međutim, navodi RSE, zašto Evropljani nisu pokazali političku volju da spasu eurozonu približavanjem stavova o fiskalnoj i političkoj uniji?
Manjkav koncept eurozone doveo je do toga da je recesija u Evropi drastičnija nego u SAD, a eventualni krah eurozone povukao bi sa sobom i ostatak svjetske ekonomije
"Kao što sam nedavno tvrdio u “Foreign Affairs”-u, pet ključnih pokretača evropskog ujedinjenja od 1950-ih, sada su ili nestali ili izgubili znatan dio svoje energije. Prvi je bio lično sjećanje na rat i mantra “nikada više”, što je motivisalo tri generacije Evropljana poslije 1945. Međutim, posljednja generacija koja je iskusila Drugi svjetski rat odumire, tako da je kolektivno sjećanje slabo", navodi autor Dragan Štavljanin.
Drugo, sovjetska pretnja je pružala snažan podsticaj zapadnim Evropljanima da se ujedine tokom Hladnog rata. U tom periodu, SAD su, navodi on, aktivno podržavale evropske integracije – od Maršalovog plana do diplomatije čiji je cilj bio ujedinjenje Njemačke.
"Ne više. Vladimir Putin nije Jozef Staljin. Takođe, SAD sada imaju druge prioritete".
Treće, do 1990-ih motor evropskih integracija bila je Zapadna Njemačka sa Francuskom “za volanom”. Njemci su osjećali snažnu idealističku želju da se rehabilituju u evropskoj porodici naroda – i imali su težak nacionalni interes da ostvare. Jedino pridobijanjem povjerenja susjeda i međunarodnih partnera mogli su realizuju njemačko ujedinjenje.
Sada kada je taj nacionalni interes ostvaren, blijedi evropski idealizam u Njemačkoj sa odumiranjem ratnih generacija. Sada Njemačka ne želi da poseže za svojom čekovnom knjižicom kad god Evropa to zatraži.
Četvrto, nekada porobljeni narodi Istočne Evrope nisu više podjednako strastveno zagrijani za Evropku uniju, mada se njihovi građani još sjećaju diktatura, oskudica i ratova. Dok je Poljska jedan od najsnažnijih pobornika evropskih integracija, Mađarska i Češka republika se među najvećim skepticima, koji su skloni prepirkama.
Napokon, rasprostranjena pretpostavka da “Evropa” znači poboljšanje životnog standarda i socijalnu sigurnost za sve Evropljane – sada je dovedena u pitanje zbog sve većeg duga, starenja stanovništva, globalne konkurencije i krize u evrozoni. Mladi Grci i Španci teško da sada osjećaju pomenute benefite.
Ipak, i u najskeptičnijim zemljama se uviđa da je bolje pripadati jedinstvenom tržištu od 500 miliona potrošača, nego zavisiti od domaćih 50 miliona ili čak manje od 10 miliona – što je veličina polovine članica Evropske unije.
Dvadeset prvi vijek biće epoha džinova: umornih starih, kao što su SAD i Rusija, i novih gladnih, poput Kine, Indije, Brazila i Južne Afrike. Nije nužno prihvatiti najapokaliptičnija predviđanja o opadanju evropske moći, a da pri tom ne uvidite da će je malo vjerovatno da će stari kontinent dugo ostati najveća ekonomija na svijetu
"Dvadeset prvi vijek biće epoha džinova: umornih starih, kao što su SAD i Rusija, i novih gladnih, poput Kine, Indije, Brazila i Južne Afrike. Nije nužno prihvatiti najapokaliptičnija predviđanja o opadanju evropske moći, a da pri tom ne uvidite da će je malo vjerovatno da će stari kontinent dugo ostati najveća ekonomija na svijetu. U takvim okolnostima, čak bi i Njemačka bila mala ili sila srednje veličine", navodi RSE.
Ako Evropljani žele da sačuvaju izuzetan spoj prosperiteta, mira, relativne socijalne sigurnosti i kvaliteta života koji su ostvarili u poslednjih 60 godina – potrebna im je veličina koju jedino Evropska unija može da osigura.
U svijetu džinova, bolje je da i sami budete džin. Trgovinski pregovori između Kine i Evropske unije su razgovor jednakih: takvi pregovori Kine i Francuske ne mogu biti na ravnopravnim osnovama.
Prije jedne decenije, kreatori kineske politike tretirali su Evropsku uniju kao ozbiljnu silu u usponu, potencijalni novi stožer u multipolarnom svijetu. Sada u Pekingu gledaju na EU skoro sa prezirom. Kina se fokusira na Brisel samo kada je riječ o nekoliko konkretnih oblasti, kao što je trgovina i pitanje konkurentnosti, u kojima EU zaista nastupa jedinstveno.
U većini slučajeva, Peking je skloniji poslovima sa pojedinačnim članicama, kao što potvrđuje nedavna posjeta kineskoj prijestonici njemačke kancelarke Angele Merkel.
Lijek se nalazi u evropskim rukama. Ukoliko bi rješenje krize u eurozoni podrazumijevalo i stvaranje čvršće fiskalne i političke unije, a onda i istinske zajedničke spoljne politike – onda bi Kina doživljavala Evropsku uniju mnogo ozbiljnije. Sličan odnos bi imali i SAD i Rusija.
Evropa može postati ne samo još jedan džin, već može da ponudi primjer novog oblika kooperativnog multinacionalnog džina
U najboljem slučaju, Evropa može postati ne samo još jedan džin, već može da ponudi primjer novog oblika kooperativnog multinacionalnog džina.
Kada je njemački kolonosta pokazao kartu Afrike prethodniku Angele Merkel iz 19. vijeka – Oto fon Bismarku, “Gvozdeni kancelar” je, odbacujući stratešku važnost dalekih kolonija, odgovorio da se jedina mapa koja ga interesuje nalazi u Evropi: “Francuska je lijevo, Rusija je desno, mi smo u sredini – to je moja mapa Afrike”.
Današnji Evropljani treba da uvaže i prilagode ovu Bizmarkovu mudrost, tako što će saopštiti: “Kina, Indija i Rusija su desno, Amerika i Brazil su lijevo – to je naša mapa Evrope”.
Bonus video:
