Propali krov koji prokišnjava, oštećeni pocrnjeli plafoni sa kojih kroz čatmu vire najloni, dio stanova bez kupatila, nesnosni smrad urina - tako danas izgleda najstarija i nekada najljepša zgrada sreskog načelstva, smještena kod kružnog toka preko puta Centra bezbjednosti u Bijelom Polju.
On je više decenija ruina koja koja je opasnost za stanare i prolaznike i svojevrsno je ogledalo grada koji pokušava da se predstavi kao regionalni centar sjevera.
Istoričari kažu da je zgrada, kako se pretpostavlja, građena poslije Prvog svjetskog rata i da je u njoj sresko načelstvo bilo do 1950. godine.
Dio stanara vremešne zgrade ni u 21. vijeku nemaju kupatila, već za kupanje koriste plastične banjice. Mnogi od stanara su pomrli, ne dočekavši bolje dane.
U njoj danas živi sedam stanara, koji kažu da je trenutno najveći problem krov koji prokišnjava.
Neki od njih su nakon što im se plafon sručio u stanove, uradili ploče od regipsa, kroz koje sada propušta vlaga.
Asima Jusmani (59), rodom iz Bosne, kazala je da živi u 22 kvadrata u prizemlju bez ikakvih sredstava za život.
“Živim ovdje 18 godina. Jedino imamo zajedničke toalete u holu, sa “čučavcima”, a kupam se u banjici u sobi, tako što prostrem ispod najlon. Eto tako mi živimo ovdje. Niko nam glave ne okreće. Godinama sam pokušavala da dođem do predsjednika Opštine, ali me nisu primali”, jada se Asima.
Ona objašnjava da je prije par godina jedva izvukla živu glavu kada se na nju sručio dio plafona.
“Sada samo čekam kada će me pritisnuti odozgo na glavu i stalno strepim kada prolazim do stana, a naročito kada prolazim kroz holove, a nakon što mi je u jednu sobu pao plafon, uradila sam ploče od regipsa, ali sada se vide fleke jer opet prokišnjava. Stavila sam na gornji sprat najlon, ali ništa nije pomoglo, i dalje prokišnjava”, pojašnjava Asima.
U prizemlju u jednom od stanova živi osamdesetogodišnja Ismeta Sijarić, koja je u stan kao u privremeni smještaj uselila prije 35 godina, sa sada pokojnim suprugom.
“Ništa se od tada nije promijenilo. Na sve strane imamo vlage, renovirali smo stan o svom trošku, ali stalno postoji opasnost od urušavanja. Trenutno nam ne prokišnjava, jer se iznad nas nalazi stan, ali nažalost, njima prokišnjava.
Goca Stanišić koja u stan dolazi povremeno kaže da zgrada u očajnom stanju.
“Ja i sestre smo renovirale stan o svom trošku, ali zbog propalog krova stalno postoji opasnost od urušavanja. Kada prolazim prema stanu kroz daske možemo da vidimo komšije”, priča ona, dodajući da postoje mjesta u holovima i stanovima gdje stalno opadaju dijelovi plafona.
Stanari kažu da su neki od stanova u još gorem stanju nego prije 20 godina kada je Opština uradila fasadu, te da od tada nije bilo ulaganja, osim što su neki od stanara renovirali dijelove stanova o svom trošku.
Senada Agović priča da je prije 17 godina uselila u zgradu nasilno kao samohrana majka dvoje djece.
“Zgrada je u očajnom stanju, propadaju plafoni i nije bezbjedno za stanare. Kupatilo smo uradili tek prije pet godina, nakon što mi je Opština opredijelila pomoć u iznosu 2.500 eura", kazala je Agović.
Objasnila je da na spratu, u porodičnom stanu živi njen brat Šefko Šele Agović.
“Taj stan je moj otac dobio 1966. godine, kao privremeni smještaj, a bio je službenik sreskog načelstva. Tu su podigli nas četvoro djece, ali nisu dočekali preseljenje”, priča Senada.
Ona objašnjava da je u roditeljskom stanu više puta padao plafon, i da se prije više godina sručio na glavu njene majke.
Zgradu bi trebalo pretvoriti u državni arhiv
Istoričar i rukovodilac arhivskog odjeljenja Tadija Bošković je kazao da je zgrada građena najvjerovatnije u periodu oko 1924, a da je završena do 1928. godine.
“Bila je najljepša zgrada jer je imala fasadu i rađena je po svim urbanističkim standardima. U to vrijeme je morala je da ima projekat, plan izgleda jer je postojala sekcija za upravu građevinarstva pri resornom minsitarstvu tadašnje Kraljevine Jugoslavije. Građena je za potrebe organa vlasti, načelnika bjelopoljskog sreza i ostalih sreskih vlasti”, kaže Bošković.
Zgrada sreskog načelstva je koristila u te svrhe sve do završetka drugog svjetskog rata, odnosno najvjerovatnije je služila do izgradnje zgrade Opštine, nakon čega je pretvorena u stambeni objekat.
Bošković smatra da bi zgradu trebalo adaptirati i sačuvati kao spomenik kulture i pretvoriti u državni arhiv ili narodnu biblioteku.
“Naš arhiv koji se sastoji od kancelarije i depoa je smješten u 115 kvadrata u neuslovnom prostoru u naselju Pruška. Zato bi ovakvo jedno zdanje trebalo privesti kulturnoj namjeni. Ovako će zgrada jednog dana biti napuštena, a potom srušena.
Bonus video:
