U prijepodnevnim časovima 24. juna ove godine putnički avion Embraer 195 nacionalnog avio-prevoznika kompanije Montenegro Airlines nalazio se četrdesetak sekundi do slijetanja na Aerodrom Nikola Tesla kada je njegova posada primijetila manji avion koji im na približnoj visini ide u susret ali ne na liniji direktnog sudara.
Obje letelice su se mimoišle, Montenegrov Embraer je bezbjedno sletio i nakon skretanja sa piste na putu prema gejtu obratio se aerodromskom kontroloru letjenja koji je to jutro svojim neznanjem i nemarom uzrokovao varednu situaciju koja čistom slučajnošću nije prerasla u ozbiljniji incident:
„Dobro Beograde, da li je kod vas ovo normalno?“, je li bilo pitanje iz kokpita navodi specijalizovani portal tangosix.rs, koji je objavio detalje icidenta koji je otkrio Blic.
Tango six navodi da događaj tehnički nije predstavljao ozbiljan incident i stoga nije registrovan niti obrađen u formi informacije o vanrednom događaju na sajtu Centra za istraživanje nesreća u saobraćaju, preciznije istražitelja za vazduhoplovne nesreće.
To jutro 24. juna oko 9 časova, kako Tango Six saznaje, Montenegrov Embraer bio je stabilizovan i u kratkom finalu a Pajper PA-28 registracije YU-DZZ bio je na nebezbjednoj putanji, vremenski i proceduralno na nebezbjednoj lokaciji u odnosu na letjelicu u finalu i mimoišao je putnički avion preblizu za bilo koji standard bezbjednih operacija. Naknadnom rekonstrukcijom događaja ustanovljeno je da ni jedna ni druga letjelica nisu bile krive za moguće ugrožavanje bezbjednosti letenja već da je veliki dio odgovornost bio na mladom kontroloru.
Pajper je, prema registru vazduhoplova Direktorata civilnog vazduhoplovstva, u vlasništvu kompanije Gas Aviation a zapravo je bio na misiji suzbijanja bjesnila divljih životinja iz vazduha putem bacanja mamaca koji sadrže vakcine. Letelica je imala adekvatno prijavljen let koji se sastojao iz mnogobrojnih paralelnih putanja u određenom prostornom bloku vazdušnog prostora radi što boljeg pokrivanja tretiranog zemljišta. Ove paralalene putanje (trekovi) su u jednom segmentu zalazile prostorno u uži reon Aerodroma Nikola Tesla, što je operativno moguće, dozvoljeno i bilo je uredno prijavljeno. SMATSA je imala obavještenje, vizuelnu reprezentaciju željenih trekova i odobrila je letjenje Pajperu.
Mladi aerodromski kontrolor je neadekvatno reagovao od samog početka evoluirajuće situacije tog jutra u vazdušnom prostoru za koji je bio nadležan iako je u toj situaciji imao samo dva predmetna vazduhoplova i još jedan takođe manji, lokacijski udaljeniji i nevezan za događaj. Uprkos adekvatnim informacijama po kojima je mogao da koordinira rad Embraera i Pajpera on to ne čini, ne kontroliše dovoljno dobro vremenski i prostorno Pajper i pravi grubu grešku puštajući ga unutar školskog kruga Embraera koji je bio na sletanju.
Embraer je u ključnom trenutku bio u kratkom finalu za pistu 12, kontrolor Pajperu dozvoljava da efektivno krosira školski krug u pravcu sa sredine downwind pozicije prema final legu Embraera, stavljajući ih po pravcima kretanja u previše rizičnu situaciju, skoro na putanji za sudar. Mladi kontrolor tu pravi dvije velike greške: dozvoljava drugom avionu (Pajperu) da uopšte uđe u školski krug Embraera na slijetanju prostorno i visinski i ono najgore – ni u jednom trenutku ne govori objema letelicama za poziciju, visinu i blizinu one druge. Koncept sopstvenog vizuelnog i kontrolorskog razdvajanja IFR i VFR saobraćaja u teoriji stavlja odgovornost kako na pilote tako i na kontrolore ali je u ovom slučaju mladi kontrolor bio najodgovorniji za nepostojeću situacionu svijest obje posade.
Posada Embraera uočava letjelicu sa svoje desne strane na udaljenosti od oko 50 metara ali ne preuzima nikakav manevar izbjegavanja niti inicira proceduru neuspjelog prilaza. Nastavljaju svoj final, ravnaju i slijeću bezbjedno. Neagresivno ali ljutito se obraćaju kontroloru koji je nakon dovođenja dvije letjelice u konfliktne putanje takođe napravio i dodatne, za nijansu manje, greške.
Tangosix navodi da u konkretnom događaju nije bilo opasnosti za živote u obje letelice i nije bilo opasnosti od direktnog sudara, i da se događaj nije desio ni blizu Novog Beograda, pa nije bilo oopasnosti po žitelje
Bonus video:
