U 2020. godini u Crnoj Gori nije bilo nesreća u dijelu komercijalnih i nekomercijalnih operacija civilnih vazduhoplova, operacija paraglajdinga, žrtava u oblasti vazdušnog saobraćaja, niti događaja klasifikovanih kao ozbiljne nezgode. Navodi se to u “Godišnjem izvještaju o događajima za 2020. godinu”, koji je usvojila Agencija za civilno vazduhoplovstvo (ACV).
Cilj izrade ovog izvještaja je, kako je rečeno, poboljšanje sigurnosti vazdušnog saobraćaja, utvrđivanje okolnosti i uzroka vanrednih događaja, kao i promocija mjera za sprečavanje ponavljanja takvih događaja.
U prošloj godini koju je obilježila pandemija COVID-19, vazdušni saobraćaj iznad teritorija Crne Gore i Srbije, odnosno u vazdušnom prostoru koji je u nadležnosti Kontrole letjenja Srbije i Crne Gore - SMATSA, bio je na nivou od 40% u poređenju sa 2019. godinom. Pad broja operacija vazduhoplova uticao je i na pad broja prijavljenih događaja od interesa za sigurnost letjenja.
”Ukupan broj događaja od značaja za sigurnost vazdušnog saobraćaja, prijavljenih Agenciji u toku 2020. godine na teritoriji Crne Gore i u inostranstvu, u kojima su učestvovali vazduhoplovi registrovani u Crnoj Gori, je 129. Za ukupno četiri prijavljena događaja je rađena dodatna analiza Agencije za civilno vazduhoplovstvo”, stoji u Izvještaju.
Najviše prijavljenih događaja je iz tri kategorije: tzv. WSTRW (Wind shear or thunderstorm) - događaji gdje je došlo do “smicanja vjetra” - karakteristični za Aerodrom Tivat kad su složeni meteo uslovi, a u ovoj kategoriji se nalaze i događaji povezani sa tzv. nestabilnim prilazima; BIRD (Birdstrikes) - događaji kolizije ptice i vazduhoplova do kojih povremeno dolazi zbog povećanog prisustvo ptica koje je između ostalog, uslovljeno osobenostima lokaliteta u blizini međunarodnih aerodroma (priroda, rezervati, kanjoni rijeka, velika površina pod vinogradom), ali i činjenicom da je Crna Gora na migracionom koridoru ptica na pravcu sjever - jug, kao i problemom divljih deponija i nekontrolisanog odlaganja smeća koje predstavlja izvor hrane za ptice; te A/C TECH (Aircraft technical failure or malfunction) - događaji povezani sa ispravnošću vazduhoplova.
”Analizirajući i druge kategorije u prijavljenim događajima identifikovan je relativno stabilan trend događaja koji se odnose na tehničku ispravnost vazduhoplova, održavanje vazduhoplova, upotrebu bespilotnih vazduhoplova (dronova), događaja nastalih transportom opasnih materija, prisustva stranih objekata na poletno-sletnim stazama i manevarskim površinama aerodroma, ometanjem laserom i neodobrenog ulaska u kontrolisani vazdušni prostor (najviše od strane pilota paraglajdera, dronova i pilota generalne avijacije)”, saopšteno je iz ACV-a. Iz te agencije koja je vrhovna civilna vazduhoplovna vlast u državi ističu da je u vanrednim okolnostima uvedenim usljed pandemije koronavirusa, fokus aktivnosti ACV-a bio “na stalnoj komunikaciji sa predstavnicima međunarodnih vazduhoplovnih organizacija i vazduhoplovnih subjekata u Crnoj Gori, kako bi se stvorili preduslovi sigurnog nastavka letenja i kako bi se pripremili vazduhoplovni subjekti da nastavak operacija protekne sa sigurnošću na zadatom nivou.” Zbog mjera koje je uvelo bivše NKT, u Crnoj Gori Gori se lani skoro tri mjeseca nije uopšte odvijao redovan aviosaobraćaj, a avioni bivše nacionalne aviokompanije Montenegro Airlines bili su prinudno prizemljeni od sredine marta do sredine juna. U Godišnjem izvještaju za 2020. ACV se konstatuje da je sigurnost vazdušnog saobraćaja u Crnoj Gori “na prihvatljivom nivou, pri čemu je neophodno da vazduhoplovni subjekti realno sagledavaju trendove sopstvenih operacija, identifikuju opasnosti, analiziraju rizike i predlažu mjere za njihovo umanjenje.”
”Ovakav pristup vazduhoplovnih subjekata omogućava stvaranje efikasnog sistema upravljanja sigurnošću, upravljanje svim analiziranim rizicima i efikasno praćenje trenda operacija vazdušnog saobraćaja u Crnoj Gori. Agencija će kroz redovni nadzor i inspekcije provjeriti i utvrditi stepen implementacije navedenog, kao i postupanje vazduhoplovnih subjekata u skladu sa pozitivnim trendom sopstvenih operacija i identifikovanim opasnostima”, zaključuje se u saoptenju ACV-a.
Jedan slučaj kategorisan kao “ozbiljna nezgoda”
I dok ACV tvrdi da lani nije bilo “događaja klasifikovanih kao ozbiljne nezgode”, prema podacima “Nacionalne komisije za istraživanje nesreća i ozbiljnih nezgoda vazduhoplova, vanrednih događaja koji ugrožavanju bezbjednost željezničkog saobraćaja i pomorskih nezgoda i nesreća” (KINNS), njima je lani prijavljeno ukupno 130 vanrednh događaja u vazduhoplovstvu. KINNS je od tih prijavljenih događaja samo u jednom slučaju otvorila istragu jer je on, prema važećoj nacionalnoj regulativi usklađenoj sa ICAO standardima, klasifikovan kao “ozbiljna nezgoda”.
Riječ je o incidentu koji se desio 22. novembra prošle godine kada je protivpožarni avion tipa Air Tractor AT-802A Aviohelikopterske jedinice MUP-a na letu Podgorica - Sutomore radi gašenja požara u mjestu Brca kod Sutomora, imao “kontakt sa preprekom”. Avion je prema nezvaničnim saznanjima, tada krilom zakačio drveće pri čemu je vazduhoplov pretrpio ozbiljna oštećenja koja ni do danas nisu popravljena, ali njegov pilot nije povrijeđen.
Prema važećim međunarodnim propisima, KINNS koja istražuje ovaj incidnet, kada o njemu napravi završni izvještaj, dužna je sa svojim nalazom da upozna i Međunarodnu organizaciju za civilno vazduhoplovstvo ICAO, jer se radi o ugrožavanju sigurnosti vazduhoplova maksimalne poletne mase veće od 2.250 kilograma.
Bonus video:
