Crnogorske pomorske vlasti imaju, u najmanju ruku, ambivalentan odnos prema kompaniji Pomorski saobraćaj iz Herceg Novog koja sa svojih šest trajekata obnavlja brodski prevoz putnika i vozila na jedinoj trajektnoj liniji u državi, na relaciji Lepetane-Kamenari u Boki Kotorskoj.
To pokazuju podaci iz odgovora koje su “Vijesti” dobile iz Ministarstva kapitalnih investicija (MKI) u vezi postupanja institucija iz nadležnosti tog ministartva (Uprave pomorske sigurnosti i upravljanja lukama Crne Gore - UPSUL i Inspekcije sigurnosti plovidbe) prema Pomorskom saobraćaju.
Iz odgovora se vidi da kompanija iz Herceg Novog ne ispunjava neke od obaveza predviđenih međunarodnim konvencijama kakva je SOLAS (Konvencija o sigurnosti života na moru) Međunarodne pomorske organizacije (IMO), ali ni crnogorskog Zakona o sigurnosti pomorske plovidbe. Sve to za sada nije rezultiralo adekvatnom reakcijom nadležnih organa pod ingerencijom MKI.
Iz UPSUL-a su, odgovarajući na pitanje “Vijesti” koji su od trajekata prije par mjeseci plovili u zalivu Trašte, izvodeći hidrograđavinske radove u akvatorijumu turističkog rizorta Luštica Bay, kazali da oni to ne mogu pouzdano utvrditi.
”Nijedan od trajekta u vlasništvu kompanije Pomorski saobraćaj iz Kamenara nema instaliran uređaj za automatsku detekciju brodova (AIS), te shodno tome sistem za nadzor i kontrolu pomorskog saobraćaja VTMIS sa senzorske lokacije Obosnik ih ne može detektovati kao prepoznate plovne objekte, već samo kao radarske mete, bez informacije o kom se tačno plovnom objektu radi”, kazali su iz UPSUL-a.
Instalacija i upotreba AIS-a po SOLAS konvenciji, već 20 godina je obavezna za sve brodove veličine preko 300 bruto-tona u međunarodnoj plovidbi, a obaveza instaliranja AIS-a se u međuvremenu proširila i na niz manjih plovila. Po SOLAS konvenciji, ali i internom zakonodavstvu svih država koje su članice IMO, AIS transponderi na brodovima moraju biti stalno uključeni i emitovati podatke bez obzira da li je brod u plovidbi, na sidrištu ili je vezan u luci.
Zakon o sigurnosti pomorske plovidbe propisuje da “plovni objekti registrovani za privrednu djelatnost - prevoz putnika koji plove u unutrašnjim morskim vodama i teritorijalnom moru Crne Gore moraju da budu opremljeni AIS sistemom”. Trajekti Pomorskog saobraćaja jesu tzv. Ro-Ro putnički brodovi, što znači da oni, po našem zakonu i međunarodnim standardima, moraju imati instaliran AIS, ali to nije slučaj ni sa jednim od šest brodova te kompanije.
Prema nezvaničnim saznanjima “Vijesti”, u akvatorijumu zaliva Trašte je u novembru i decembru prošle godine na izvođenju hidrograđevinskih radova (za koje kompanija Pomorski saobraćaj inače, nije registrovana) bio je angažovan trajekt “Igalo” i jedan od tri manja trajekta kompanije. Pomorski saobraćaj je bio podizvođač prilikom izvođenja završnih radova na marini u naselju Luštica bay koje je inače, obavljala kompanija Hidromont, a njegovi trajekti korišteni su za prevoz kamiona natovarenih kamenjem koji su ukrcavani sa pristaništa u rejonu rta Tri krsta i prevoženi do lukobrana marine gdje je taj materijal onda direktno iz kamiona, sa palube broda istovaran u more. Za te potrebe je sa trajekta bila čak i privremeno demontirana pramčana ukrcajna rampa za vozila, a koja je naknadno vraćena na brod kada se trajekt vratio u redovnu upotrebu na liniji Kamenari-Lepetane.
Tehnički zahvati ovakvog tipa (skidanje i ponovna ugradnja hidraulične rampe za ukrcaj vozila) po zakonu, podliježu obaveznom vanrednom tehničkom pregledu i odobravanju registra čiju klasu brod ima, ali su “Vijestima” iz UPSUL-a rekli da njihovom Tehničkom inspektoratu u Tivtu “nije podnošen zahtjev za ovu vrstu tehničkog pregleda”. Iz Inspekcije sigurnosti plovidbe nisu odgovorili da li je taj organ kontrolisao trajekte Pomorskog saobraćaja tokom, ili nakon njihovog angažmana na izvođenju hidrograđevinskih radova u zalivu Trašte, niti su direktno odgovorili na pitanje da li ta plovila koja su registrovana kao Ro-Ro putnički brodovi za plovidbu unutrašnjim morskim vodama Crne Gore, mogu uopšte biti korišteni za hidrograđevinske radove.
”Brodovi u vlasništvu Pomorskog saobraćaja registrovani su kao Ro-Ro putnički brodovi s obzirom na to da prevoze više od 12 putnika i opremljeni su za ukrcavanje, iskrcavanje i smještaj drumskih vozila sa i na brod”, poručili su iz Inspekcije.
”Vijestima” nije odgovoreno ni na pitanje koje je sve kontrole i na kojim brodovima kompanije Pomorski saobraćaj u periodu od 1. januara 2021. godine do 28. februara 2022. godine izvršila Inspekcija.
”U posmatranom periodu izvršeno je više inspekcijskih pregleda o čemu su sačinjene službene zabilješke”, saopštili su iz MKI navodeći samo da su inspekcijski nadzor u tom periodu nad ovim brodovima obavljali inspektor sigurnosti plovidbe Grujica Dudić i Željko Lompar.
MKI je izbjeglo da precizno odgovori i zašto su brodovi Pomorskog saobraćaja izuzeti od poštovanja SOLAS konvencije kada je u pitanju obaveza redovnog održavanja protivpožarnih i vježbi napuštanja broda na tim plovilima. Po SOLAS-u svaki član posade broda dužan je da najmanje jednom mjesečno učestvuje u protivpožarnoj, odnosno vježbi napuštanja broda. Ukoliko se mijenja više od četvrtine posade, vježbe se moraju održati najkasnije u roku od 24 sata nakon što brod isplovi iz luke u kojoj je mijenjao posadu.
U Zakonu o sigurnosti pomorske plovidbe nema nijedne riječi o važenju nekih drugačijih standarda za bilo koje druge brodove pod crnogorskom zastavom, tako da bi, da se propisi adekvatno primjenjuju, na svakom od šest trajekata Pomorskog saobraćaja najmanje jednom mjesečno morala biti održana proivpožarna i vježba napuštanja broda. Na pitanje kada su prema podacima sa kojima oni raspolažu, izvedene posljednjje protivpožarne i vježbe napuštanja broda pojedinačno za svaki od šest trajekata Pomorskog saobraćaja, iz MKI su odgovorili da je “na osnovu službene zabilješke koju je sačinila Inspekcija sigurnosti plovidbe, vježba realizovana na na trajektu “Teodo” 11. marta 2021. godine uz prisustvo Inspekcije sigurnosti plovidbe”.
Zakon propisuje i da inspektor sigurnosti plovidbe provjerava i “uvježbanost posade u rukovanju čamcima i ostalim sredstvima za spašavanje i uređajima za otkrivanje, sprečavanje i gašenje požara”, što znači da bi ta Inspekcija mogla da u bilo kojem trenutku zatraži od posada trajekata koji saobraćaju preko tjesanca Verige, da izvrši ove vježbe.
Zašto inspektori to i ne rade, nije poznato, iako po Zakonu o sigurnosti pomorske plovidbe, nedovoljna obučenost posade za gašenje požara ili napuštanje bnroda, može biti jedna u nizu razloga zbog kojih Inspkecija može da zaustavi taj brod i isključi ga iz obnavljanja komercijanih operacija, privremeno mu oduzimajući ispravu o sposobnosti za plovidbu. Za sve navedene prekršaje, po zakonu bi se pravnom licu kojem brodovi pripadaju morala izreći novčana kazna u iznosu od 1.500. do 20.000 eura za svaki brod koji je u prekršaju, a za odgovorno lice u pravnom licu, odnosno samog zapovjednika broda koja se kreće od 200 do 2.000 eura.
Ne kontrolišu ni dokumentaciju posade na trajektima
Iz MKI i Inspekcije sigurnosti plovidbe nisu konkretno odgovorili ni na pitanje kada su kontrolisali dokumentaciju posade ukrcane na trajektima kompanije Pomorski saobraćaj u smislu da je ta dokumentacija (posebno matrikule članova posade) prisutna na brodu u momentu kontrole.
Matrikule članova posade trajekata Pomorskog saobraćaja prema nezvaničnim informacijama “Vijesti” ne nalaze se na brodovima na kojima su ti ljudi ukrcani, već u sjedištu kompanije u upravnoj zgradi u Kamenarima, iako zakon propisuje da se te isprave moraju uvijek nalaziti na brodu.
Bonus video:
