Crnogorski pristup koji je do sada preovlađivao u energetskom sektoru mora biti preispitan sa ciljem da se prilagodi tekućim evropskim i globalnim trendovima, budući da je u velikoj mjeri utemeljen na prevaziđenim stavovima o promovisanju hidroenergije, smatraju u nevladinoj organizaciji Green home.
Programski koordinator Green home-a Nataša Kovačević uzima za primjer lošeg hidroenergetskog rješenja HE na Morači, koje mogu ostvariti značajne negativne uticaje na životnu sredinu.
"Crna Gora prilikom planiranja korišćenja hidroenergetskih potencijala nije bila uspješna u obezbjeđivanju adekvatne procjene značajnog biodiverziteta, te da je najmanje uspjeha sa intergacijom biodiverziteta postignuto je u sektoru energetike, što još jednom potvrđuje činjenicu da kada je riječ o planiranju hidroelektrana u Crnoj Gori, moramo shvatiti da korišćenja voda i proizvodnje energije zahtijeva planiranje koje će isključiti veliki obim uticaja na biodiverzitet voda ali i socijalne i ekonomske aspekte”, kazala je ona.
Kovačević je dodala da je ekonomska analiza o velikim hidroelektranama izdata ovih dana od strane istraživača sa Oksforda, pokazala da velike hidroelektrane u prosjeku pretrpe prekoračenja troškova od nevjerovatnih 96 odsto, te da stepen prekoračenja troškova ima tendenciju da se povećava sa veličinom projekta
“Čak i bez uzimanja u obzir socijalnih i ekoloških troškova, velike brane u prosjeku nemaju ekonomskog smisla”, zaključila je ona.
U prilog tome, povodom Svjetskog dana voda koji se obilježava 22.marta, poslednja istraživanja urađena od strane Univerziteta Oksford pokazala su da koristi od izgradnje većine velikih brana koje su konstruisane u proteklih 50 godina ne moraju uvijek nadmašiti cijenu iste. Zato je Svjetski fond za prirodu pozivao investitore na detaljniju procjenu ključnih hidroenergetskih projekata koji su u procesu planiranja i razvoja u regionu Dinarskog luka.
Naime, istraživanja su pokazala da 60 odsto od 227 najvećih svjetskih rijeka je već djelimično fragmentisano, za šta su brane jedan od najvećih krivaca, a region Dinarskog luka nije izuzetak.
“Postoji snažan prtisak od strane nacionalnih donosioca odluka za razvoj novih hidroenergetskih projekata, a već postoji više od 550 planova za razvoj hidroenergetskih projekata u regionu, uglavnom bez bez realnih procjena finansijskih, socijalnih i ekoloških troškova”, piše u izvještaju.
Istraživanja su pokazala da je budućnost veoma važnih ekosistema slatkih voda u regionu Dinarskog luka je ozbiljno ugrožena, pa je Svjetski fond za priirodu Mediteran 2011. godine pokrenuo projekat ,,Inicijativa za održivu hidroenergiju u regionu Dinarskog luka’’, koji ima za cilj da poboljša način na koji se donose odluke o budućim hidroenergetskim infrastrukturama.
“Inicijativa je pokrenuta sa namjerom da se uspostavi saradnja sa nacionalnim i međunarodnim donosiocima odluka, da se urade ključna istraživanja i time napravi pritisak javnosti kako bi sačuvali najvrednije lokalitete slatkih voda u regionu Dinarskog luka”, navodi se u saopštenju.
U izvještaju je naglašeno da postoji dokaz i jake činjenice da velike brane nisu uvijek najbolje energetsko rješenje.
O značaju vode za opstanak živih bića na planeti, te potrebi očuvanja ovog dragocjenog resursa, predstavnici nevladine organizacije Green Home će govoriti sutra u vrtiću „Suncokrili“ u Podgorici od 10 časova , a kako je najavljeno na radionici će se okupiti preko 100 djece i vaspitnog osoblja ove predškolske ustanove.
Bonus video:
