Crna Gora je, po prvi put, uvrštena u kategoriju zemalja sa veoma visokim stepenom razvoja po mjeri čovjeka i pozicionira je na 49. mjesto na rang listi od ukupno 188 zemalja i teritorija, kaže se u globalnom Izvještaju UNDP-a o razvoju po mjeri čovjeka za 2015. godinu, koji je pod nazivom „Rad usmjeren na razvoj po mjeri čovjeka”, predstavljen u Adis Abebi.
Indeks razvoja po mjeri čovjeka (HDI) predstavlja sumarnu mjeru za ocjenu dugoročnog napretka u tri osnovne dimenzije razvoja po mjeri čovjeka: dug i zdrav život, pristup znanju i pristojan životni standard.
Prema izvještaju, vrijednost HDI za Crnu Goru iznosi 0.802, ispod prosjeka od 0.896 drugih zemalja iz grupe veoma visokog razvoja po mjeri čovjeka, ali iznad prosjeka od 0.748 za zemlje u Evropi i Centralnoj Aziji. U regionu Evrope i Centralne Azije, zemlje koje su slične Crnoj Gori, po rangu prema vrijednosti HDI u 2014. godini i donekle po broju stanovnika, su Letonija i Litvanija, koje se nalaze na 46, odnosno na 37. mjestu. Crna Gora je bolje rangirana čak i od nekih zemalja članica EU, poput Rumunije (koja se nalazi na 52. mjestu) i Bugarske (59). Kada je riječ o regionu Zapadnog Balkana, Crna Gora je trećerangirana, poslije Slovenije (25) i Hrvatske (47).
"Očekivani životni vijek u Crnoj Gori nastavlja da se produžava (dostižući 76,2 godina), ali je i dalje ispod očekivanog u zemljama iz kategorije visokog razvoja po mjeri čovjeka (80.5 godina). Očekivano trajanje školovanja je 15,2 godina, dok je prosječna dužina trajanja školovanja 11,2, što je blizu rezultata drugih zemalja koje spadaju u istu kategoriju (11.8). Iako je BND po glavi stanovnika u stalnom porastu u Crnoj Gori i dostigao je 14.558 (izraženo paritetom kupovne moći u dolarima), i dalje je značajno niži nego u drugim zemljama iz iste kategorije (41,584)“, kaže s eu Izvještaju.Izvještaji o razvoju po mjeri čovjeka prvi put u istoriji njegove izrade sadrži rodne podatke za Crnu Goru: Indeks razvoja prema rodu (GDI) i Indeks rodne neravnopravnosti (GII). GDI predstavlja rodnu dimenziju HDI i njime se mjere nejednakosti u postignućima u tri dimenzije razvoja po mjeri čovjeka: zdravlje (mjereno očekivanim životnim vijekom žena i muškaraca na rođenju), obrazovanje (mjereno očekivanim godinama školovanja za žensku i mušku djecu i prosjek godina za odrasle žene i muškarce starosti 25 godina i više); i upravljanje ekonomskim resursima (mjereno na osnovu procjene BND za žene i muškarce po glavi stanovnika).
"Ova nova vrijednost razvrstana po polovima pokazuje da HDI za žene u Crnoj Gori iznosi 0.782 nasuprot vrijednosti od 0.819 za muškarce, što za rezultat ima GDI u vrijednosti od 0.954. U praktičnom smislu, iako žene u Crnoj Gori žive duže od muškaraca, one još uvijek bilježe nešto slabiji rezultat u prosječnim godinama školovanja (10.5 naspram 11.8 među muškarcima) i znatno niži BND od muškaraca (11.106 nasuprot 18,094 među muškarcima)“, navodi se u Izvještaju.
Kao paralelna mjera, Indeks rodne neravnopravnosti (GII), istražuje nejednakosti u tri dimenzije - reproduktivno zdravlje, osnaživanje i ekonomska djelatnost.
"Vrijednost GII za Crnu Goru je 0.171, po čemu je zemlja u 2014. godini rangirana na 37. mjestu među 155 zemalja. U Crnoj Gori, samo 17,3 odsto poslaničkih mjesta pripada ženama, a 84,2 odsto odraslih žena steklo je bar srednjoškolsko obrazovanje u poređenju sa 94,7 odsto muškaraca koji su završili srednju školu. Na svakih 100.000 živorođenih beba, sedam žena umre od posljedica komplikacije trudnoće, dok je stopa porođaja adolescentkinja iznosi 15.2 rođenih na 1.000 žena starosti 15-19 godina. Učešće žena na tržištu rada je 43,0 odsto u odnosu na 57,3 odsto za muškarce“, kaže se u Izvještaju.
Bonus video:
