Osluškivanje potreba kupaca, odnosno turista, i prilagođavanje ponude njihovim afinitetima i potrebama neizostavno je polazište koje bi trebalo da doprinese unaprijeđenju turističke ponude sjevera Crne Gore, prije svega Žabljaka, ocijenio je turizmolog, Mićo Srdanović.
“U tom kontekstu smatram da su elaboracija i valorizacija utisaka turista veoma značajan segment u turističkom planiranju s obzirom na to da mogu poslužiti kao izraziti podsticajni instrument u unaprijeđenju, prodaji i rastu turističkog proizvoda”, kazao je Srdanović agenciji Mina-business.
On je dodao da treba imati u vidu da se turistički proizvod prilikom kupovine jednog aranžmana prodaje dva puta – prvi put dolaskom turiste u Žabljak, neko etno ili eko selo Pive ili rafting kamp, dok je specifično važnije od toga da li će mu tu tokom boravka biti prodat “u pretplati” za narednu sezonu.
“U slučaju uspjeha, najvjerovatnije tog turistu ste dobili i za narednu sezonu, a vjerovatno i nekog drugog, novog turistu kome će on preporučiti za odmor Žabljak, etno ili eko selo ili rafting kamp”, rekao je Srdanović.
On smatra da, pored toga, treba raditi na pokušajima u implementaciji nekih aspekata sportsko-rekreativnog, manifestacionog i avanturističkog turizma.
“U vezi sa manifestacionim turizmom, na području sjeverozapadne Crne Gore je notirano gotovo 30-ak manifestacija svrstanih u šest kategorija, od kojih se najveći broj održava tokom avgusta, jula i septembra, što ide u prilog ljetnjoj turističkoj sezoni i podsezoni”, saopštio je Srdanović.
On je u svojoj doktorskoj disertaciji naveo da sve te manifestacije nijesu istog značaja, kvaliteta ili nivoa posjećenosti, kao i da u tom kontekstu neke od njih treba adekvatnije prezentovati, ustaliti kontinuitet njihovog održavanja ili revitalizovati da bi pobudile veće interesovanje.
Srdanović je kazao da je pitanje produžetka sezone generalno problematika ne samo sjevernog dijela države, nego i šire, regiona, ali da treba imati u vidu i da sezonalnost na određen način čuva resursnu osnovu.
“Na to kao specifičan preduslov utiču klimatski uslovi, kao i dobra osmišljenost turističke ponude u tim međuperiodima. Tako na primjer, programi iz edukativnog turizma mogu biti veoma podesni s obzirom na to da je podrazumijevajući starosni dijapazon turista iz ove kategorije najširi, jer obuhvata mališane iz vrtića, učenike osnovnoškolskog i srednješkolskog uzrasta, preko studenata do zaposlenih u kompanijama i ustanovama različitih profila”, rekao je Srdanović.
On je dodao da bi za omasovljavanje trebalo naći i adekvatne subvencionisane fondovske mjere na širem nivou.
“Time se može postići dvojaki efekat – mlade generacije usvajaju različita znanja i vještine uz razvijanje svijesti o značaju ekološke sredine za društvenu zajednicu, a sa druge strane ublažava se problem turističke sezonalnosti sa kojim se nose turistički poslenici”, naveo je Srdanović.
On je podsjetio da se turistički potencijali Žabljaka najviše baziraju na Durmitoru i rijeci Tari, kao najatraktivnijim djelovima područja koje karakteriše veliki broj reprezentativnih prirodnih rariteta na relativno malim međusobnim udaljenostima.
Žabljak u vezi s tim, ali i svojim geoprostornim položajem i turističkom infrastrukturom, predstavlja centar turizma sjeverozapadnog dijela države i sjevera uopšte. Kao takav, prema riječima Srdanovića, on ima krovnu ulogu u odnosu na Pljevlja, Plužine i Šavnik.
“Upravo to bi trebalo iskoristiti na način da od jedne monopolističke uloge, koju ima, dobije više na multifunkcionalnom karakteru sa regionalnog aspekta. Time bi došlo do veće dvosmjerne upućenosti na relaciji sa Pljevljima, Plužinama i Šavnikom, kao i ostalim opštinskim centrima, za potrebe jačanja regionalne turističke konkurentnosti na tržištu u interesu opšte funkcionalne integracije, koji bi trebalo da bude prije aktivan nego deklarativan”, saopštio je Srdanović.
On smatra da su turistički potencijali Žabljaka neravnomjerno iskorišćeni, na način da su oni atraktivniji, s obzirom na to da su tretirani najprije u svjetlu resursa za brže sticanje finansijskih efekata, dobrim dijelom i iskorišćeni. Time su, kako je naveo, u nekim prostornim segmentima u priličnoj mjeri i narušeni u svojoj prirodnoj izvornosti.
“Primarniji i dugoročni cilj u odnosu na to bi trebalo da bude prepoznat u fazi postrealizacije adekvatnijeg turističkog razvoja. Dakle, može se reći da su iskorišćeni, ali isto tako i da nijesu, bar ne na pravi način, tako da u svakom slučaju i dalje postoji mogućnost za njihovo optimalnije korišćenje”, poručio je Srdanović.
On smatra da se to može postići kroz uključivanje nekih drugih prostornih zona Žabljaka i uvođenje i razvijanje adekvatnih i inoviranih sadržaja turističke ponude, uz istovremeno relaksiranje iskorišćenih potencijala.
“Potencijal je i samo tlo, sama zelena površina, a ne samo nadgradnja bilo da se radi o turističkoj ponudi ili infrastrukturi, s obzirom na to da se i jedna i druga neizostavno inicijalno baziraju na tom tlu ili zelenoj površini koja kao takva predstavlja predosnovu turističkog proizvoda za koji je očuvanje pejzažnih obilježja imanentno”, kazao je Srdanović.
On je dodao da, posmatrano sa poslovnog aspekta, s obzirom na to da je internet značajno sredstvo privredne i društvene delatnosti, informacijsko-komunikacione tehnologije stavljene u funkciju marketinga mogu stvoriti odgovarajuće preduslove za bolje marketinško pozicioniranje i samim tim za veće iskorišćenje turističkih potencijala.
Srdanović smatra da bi, uz preovlađujuće prirodne vrijednosti i potencijale, te njihovu adekvatnu valorizaciju, turističku ponudu trebalo učiniti diverzifikovanijom kako sa aspekta sadržaja, tako i sa aspekta prostora, kako bi bila razvijenija na širem prostoru.
“Sa aspekta prirodnih vrijednosti, Pivu treba turistima učiniti otvorenijom, više nego što je to slučaj sada, imajući u vidu da su Durmitor i Žabljak najopterećeniji, ali ne i jedini atraktivni na području sjeverozapadne Crne Gore. U sličnom kontekstu bih se osvrnuo i na prostor šavničke Opštine”, rekao je Srdanović.
On je podsjetio da, sa druge strane, na skoro cijelom prostoru sjeverozapadne Crne Gore postoje antropogene vrijednosti, koje nijesu u tolikoj mjeri atraktivne kao prirodne.
“U tom smislu stećci, odnosno njihovo stavljanje na Listu kulturnih dobara UNESCO, predstavljaju inicijalnu mogućnost za uključivanje antropogenih vrijednosti u jednu diverzifikovaniju i posebnu turističku ponudu na širem prostoru, jer, uz jedan adekvatan pristup, u takvu ponudu bi se mogli uključiti i Piva, pa i Šavnik i naročito Pljevlja, koja su kaleidoskop kultura”, saopštio je Srdanović.
On je naveo da bi sve to, imajući u vidu dijapazon motivskih, infrastrukturnih i ostalih različitosti, trebalo da omogući da takva heterogena struktura posluži kao adekvatna osnova za razvijanje diferencirane i pri tome integralnije turističke ponude kroz više novih selektivnih oblika turizma, kao jednom od efikasnijih načina za aktivniju turističku valorizaciju, jer periodično, ma koliko turistička destinacija bila prepoznatljiva po nečemu, dolazi do potrebe za inoviranjem ili bar osvježavanjem njene ponude.
Bonus video:
